Chào mừng bạn đến với thế giới của xe ô tô ở Úc! Nếu bạn đang có ý định sinh sống, học tập hoặc làm việc tại xứ sở chuột túi, việc hiểu rõ về hệ thống giao thông, luật lệ lái xe và quy trình cấp bằng lái là vô cùng quan trọng. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn cái nhìn toàn diện và chi tiết, giúp bạn tự tin hơn khi đối diện với việc điều khiển phương tiện tại một trong những quốc gia có hệ thống giao thông an toàn hàng đầu thế giới. Chúng ta sẽ cùng khám phá những quy định nghiêm ngặt, văn hóa lái xe độc đáo và hành trình từng bước để sở hữu tấm bằng lái hợp pháp.
Hệ thống giao thông và luật lệ nghiêm ngặt cho xe ô tô ở Úc
Úc nổi tiếng với hệ thống giao thông an toàn hàng đầu thế giới, điều này không phải ngẫu nhiên mà có được. Chính phủ Australia đầu tư ngân sách đáng kể vào cơ sở hạ tầng, bao gồm đường sá chất lượng cao và hệ thống biển báo rõ ràng, nhằm đảm bảo an toàn tối đa cho người tham gia giao thông. Các con đường luôn được kiểm soát chặt chẽ, hạn chế tối đa các điểm lồi lõm hay ổ gà có thể gây nguy hiểm. Thậm chí, tại bang Victoria, nếu xe bị hư hại do ổ gà trên đường, người lái xe có quyền yêu cầu bồi thường và lời xin lỗi từ Cục quản lý giao thông bang Victoria (Vicroads), thể hiện sự minh bạch và trách nhiệm của cơ quan quản lý.
Luật giao thông tại Australia vô cùng chặt chẽ và được thực thi nghiêm minh. Người tham gia giao thông bắt buộc phải tuân thủ tuyệt đối nếu không muốn đối mặt với các mức phạt nặng nề. Ví dụ, một lỗi đơn giản như đỗ xe sai quy định có thể bị phạt khoảng 140 USD. Những lỗi khác như đỗ xe lên bãi cỏ phạt gần 85 USD, còn đỗ xe sai chiều chạy phạt khoảng 190 USD. Việc không thắt dây an toàn khi đi xe bị phạt khoảng 190 USD, và người lái xe sử dụng điện thoại di động trực tiếp trên tay có thể bị phạt tới 470 USD. Các hành vi nghiêm trọng hơn như vượt đèn đỏ hoặc sử dụng đồ uống có cồn khi lái xe sẽ bị áp dụng mức phạt cao hơn đáng kể, thậm chí có thể dẫn đến tước bằng lái. Hầu hết các vi phạm đều được ghi lại qua hệ thống camera giám sát thông minh, và phiếu phạt sẽ được gửi về địa chỉ đăng ký của chủ xe. Việc chậm trễ nộp phạt sẽ khiến số tiền phạt tăng lên từng ngày, tạo áp lực buộc người dân phải nghiêm túc thực hiện nghĩa vụ nộp phạt.
Văn hóa lái xe và sự kiên nhẫn trên đường phố
Lái xe ô tô ở Úc trở nên dễ chịu hơn rất nhiều không chỉ nhờ hệ thống cơ sở hạ tầng và luật lệ chặt chẽ, mà còn nhờ vào văn hóa tham gia giao thông của người dân. Người Úc nổi tiếng với phong cách lái xe từ tốn, kiên nhẫn và luôn sẵn sàng nhường đường cho các tài xế khác. Điều này góp phần đảm bảo an toàn và duy trì sự thông suốt cho dòng xe cộ. Nhờ văn hóa này, những người mới học lái hoặc chưa có nhiều kinh nghiệm sẽ cảm thấy tự tin hơn rất nhiều khi điều khiển phương tiện, vì họ không phải chịu áp lực từ tiếng còi xe inh ỏi hay thái độ thúc ép từ phía sau, tránh được sự vội vàng, lúng túng dẫn đến những sai sót không đáng có. Ý thức tham gia giao thông cao này có thể là kết quả tổng hợp của luật pháp nghiêm khắc, mức phạt cao, và một phần lớn xuất phát từ quá trình khó khăn, tốn kém để có thể nhận được tấm bằng lái tại đất nước này.
Hành trình chinh phục bằng lái xe ô tô ở Úc
Quy trình học và thi lấy bằng lái xe ô tô ở Úc được thiết kế rất chi tiết và bài bản, bao gồm cả lý thuyết lẫn thực hành, nhằm đảm bảo người lái xe có đủ kiến thức và kỹ năng để tham gia giao thông an toàn. Úc có 6 bang và mỗi bang có thể có những quy định khác nhau đôi chút về quy trình này. Tuy nhiên, về cơ bản, để có được bằng lái xe hoàn chỉnh (tương đương bằng lái ở Việt Nam), một người sinh sống tại Úc thường phải trải qua ba giai đoạn chính với tổng thời gian có thể lên tới 3 năm, khác biệt rất lớn so với thời gian học thi chỉ khoảng 3 tháng tại Việt Nam. Ba giai đoạn cơ bản đó là: Bằng L (Learner Permit) – giai đoạn học lý thuyết, Bằng P (Probationary License) – giai đoạn lái xe tập sự, và cuối cùng là Bằng Full (Full Driver License) – bằng lái xe hoàn chỉnh. Đặc biệt, tại bang Victoria, giai đoạn Bằng P còn được chia nhỏ thành hai cấp độ: P1 (thường gọi là P đỏ) và P2 (thường gọi là P xanh).
Giai đoạn 1: Bằng L (Learner Permit)
Tại bang Victoria, công dân Úc có thể bắt đầu học và thi lấy bằng L từ năm 16 tuổi. Kỳ thi lấy bằng L là một bài thi lý thuyết trên máy tính, bao gồm 32 câu hỏi trắc nghiệm kiểm tra kiến thức về luật an toàn giao thông đường bộ. Toàn bộ tài liệu hướng dẫn cần thiết đều được đăng tải đầy đủ trên trang web chính thức của Vicroads, cùng với các bài thi thử giúp thí sinh làm quen với cấu trúc và dạng câu hỏi. Để vượt qua kỳ thi này, học viên cần trả lời đúng ít nhất 28/32 câu. Chi phí cho mỗi lần thi tại bang Victoria là khoảng 50 USD. Nếu trượt, bạn cần ôn tập và đăng ký thi lại. Nếu đỗ, bạn sẽ nhận được Bằng L và bắt đầu được phép lái xe ra đường, nhưng phải tuân thủ một số điều kiện nghiêm ngặt đi kèm.
Người có Bằng L luôn phải dán tấm bảng có chữ “L” màu đen trên nền vàng ở cả đầu và đuôi xe tại vị trí dễ thấy nhất. Biển báo này nhằm thông báo cho các tài xế khác biết rằng bạn là người đang trong quá trình học lái. Bất cứ khi nào lái xe, người có Bằng L bắt buộc phải có một người hướng dẫn ngồi cùng trên xe. Người hướng dẫn này phải là người đã có bằng lái xe hoàn chỉnh (Bằng Full). Đặc biệt, người lái xe bằng L tuyệt đối không được sử dụng đồ uống có cồn hoặc bất kỳ thiết bị di động nào khi điều khiển xe. Nếu vi phạm bất kỳ điều kiện nào, Bằng L có thể bị Vicroads tịch thu ngay lập tức.
Người học lái xe ở Úc với biển báo ‘L’ trên xe
Giai đoạn 2: Bằng P (Probationary License) – P1 và P2
Sau khi có Bằng L, người học lái xe cần tích lũy đủ 120 giờ học lái xe thực tế trên đường. Số giờ này cần được ghi chép cẩn thận trong sổ nhật ký lái xe (logbook). Yêu cầu về thời gian giữ Bằng L tối thiểu trước khi được phép thi lên Bằng P1 (P đỏ) phụ thuộc vào độ tuổi: người dưới 21 tuổi cần giữ Bằng L ít nhất 12 tháng, người từ 21 đến 24 tuổi là 6 tháng, và người từ 25 tuổi trở lên chỉ cần 3 tháng.
Kỳ thi lấy Bằng P1 (P đỏ) là một bài thi thực hành trực tiếp trên đường phố dưới sự giám sát của một giám thị từ cơ quan quản lý. Khác với việc thi sa hình trong bãi như ở Việt Nam, bạn sẽ phải thể hiện khả năng điều khiển xe ô tô ở Úc trong các tình huống giao thông thực tế, bao gồm cả việc lái xe trên đường cao tốc (tùy thuộc bang và khu vực thi). Giám thị sẽ đánh giá dựa trên mức độ an toàn khi điều khiển xe và khả năng tuân thủ luật lệ giao thông. Vì vậy, để vượt qua bài thi này, kỹ năng lái xe an toàn và ý thức chấp hành luật là yếu tố then chốt. Việc thi trượt vài lần là khá phổ biến do những lỗi nhỏ nhưng quan trọng trong mắt giám thị, chẳng hạn như đỗ xe quá sát lề đường, đi quá chậm gây cản trở giao thông, không nhường đường cho xe ở phần đường ưu tiên, hoặc quên bật xi-nhan khi chuyển làn hoặc nhập làn. Do tính chất khắt khe của kỳ thi, nhiều thí sinh thường tìm đến các thầy dạy lái xe riêng hoặc các trường dạy lái xe chuyên nghiệp để luyện tập thành thục trước khi dự thi.
Tại Úc, ai có Bằng Full đều có thể hướng dẫn lái xe cho người có Bằng L hoặc P. Tuy nhiên, để chuẩn bị tốt nhất cho kỳ thi thực hành, việc tìm đến các địa điểm hướng dẫn chuyên nghiệp thường được ưu tiên. Chi phí cho một giờ học với thầy dạy tư khoảng 50 USD, trong khi các trường dạy lái xe có mức giá cao hơn, gần 60 USD/giờ. Đối với du học sinh hoặc người Việt mới sang Úc, việc tìm thầy giáo người Việt là lựa chọn phổ biến để thuận tiện trong giao tiếp và có thể có mức giá phải chăng hơn.
Kỳ thi thực hành lái xe ô tô trên đường ở Úc
Khi đã nhận được Bằng P1 (P đỏ), người lái xe được phép tự do lái xe ra đường mà không cần có người hướng dẫn có Bằng Full đi cùng nữa. Tuy nhiên, vẫn có những quy định hạn chế áp dụng. Người có Bằng P đỏ phải luôn dán tấm bảng chữ “P” màu đỏ ở đầu và đuôi xe. Các quy định cấm sử dụng đồ uống có cồn và thiết bị di động khi lái xe vẫn được duy trì. Ngoài ra, người có Bằng P1 thường bị giới hạn số lượng hành khách dưới 22 tuổi đi cùng (thường là không quá một người), và bị hạn chế tốc độ tối đa ở mức 80 km/h (dù biển báo cho phép tốc độ cao hơn). Một điểm quan trọng khác là nếu bạn thực hiện kỳ thi thực hành trên xe số tự động, Bằng P1 của bạn sẽ chỉ cho phép bạn điều khiển xe số tự động.
Sau 12 tháng kể từ khi nhận Bằng P1, nếu không mắc bất kỳ lỗi vi phạm nghiêm trọng nào, người lái xe sẽ được tự động chuyển lên Bằng P2 (P xanh). Các quy định hạn chế đối với Bằng P xanh tương tự như Bằng P1, bao gồm việc dán biển báo “P” màu xanh và cấm sử dụng đồ uống có cồn/thiết bị di động cầm tay. Tuy nhiên, giới hạn tốc độ được nâng lên 90 km/h, và không còn giới hạn về số lượng hành khách trên xe.
Giai đoạn 3: Bằng Full (Full Driver License)
Để có được bằng lái xe hoàn chỉnh (Bằng Full), người lái xe cần tiếp tục điều khiển xe với Bằng P2 thêm 12 tháng nữa mà không có bất kỳ vi phạm nào được ghi nhận. Sau khi hoàn thành giai đoạn này một cách an toàn, bạn sẽ được cấp Bằng Full.
Với Bằng Full, hầu hết các hạn chế sẽ được gỡ bỏ. Bạn có thể lái xe theo đúng biển chỉ dẫn tốc độ trên đường, sử dụng điện thoại qua tai nghe Bluetooth hoặc hệ thống loa trên xe. Mức độ cồn trong máu cho phép khi lái xe là 0.05%, tương đương khoảng một ly rượu mạnh hoặc một chai bia (tuy nhiên, lời khuyên an toàn nhất vẫn là “Zero Alcohol”).
Bằng lái xe ô tô ở Úc các cấp độ L, P1, P2 và Full
Trên thực tế, không phải ai muốn lái xe ô tô ở Úc cũng cần trải qua toàn bộ quy trình học và thi phức tạp này. Chính phủ Úc công nhận một số loại bằng lái xe quốc tế hoặc bằng lái xe nước ngoài được dịch sang tiếng Anh có công chứng, hoặc được dịch bởi các cơ quan có thẩm quyền tại Úc. Tuy nhiên, điều kiện này chủ yếu áp dụng cho khách du lịch hoặc người tạm trú ngắn hạn không có ý định định cư. Đối với những công dân Úc, thường trú nhân hoặc người có ý định định cư lâu dài, việc trải qua toàn bộ quy trình lấy bằng lái theo luật định là bắt buộc để đảm bảo họ hiểu rõ và tuân thủ hệ thống giao thông đặc thù và nghiêm ngặt của Úc.
Việc sở hữu và điều khiển xe ô tô ở Úc không chỉ đòi hỏi kỹ năng lái xe mà còn là sự hiểu biết sâu sắc về luật lệ, văn hóa giao thông và sự kiên nhẫn trong quá trình học tập. Hệ thống cấp bằng lái theo từng giai đoạn được thiết kế nhằm mục đích đào tạo những tài xế có trách nhiệm và ý thức an toàn cao, góp phần duy trì môi trường giao thông trật tự và an toàn. Hãy tìm hiểu kỹ và chuẩn bị hành trang vững chắc để tự tin cầm lái tại xứ sở chuột túi!
