Dịp cận Tết Nguyên đán thường là thời điểm nhu cầu mua sắm, đi lại tăng cao, trong đó có cả việc sở hữu một chiếc xe ô tô mới để du xuân cùng gia đình. Tuy nhiên, trái ngược với kỳ vọng về một thị trường sôi động với nhiều lựa chọn, thực tế ghi nhận một tình trạng đáng báo động: xe ô tô cháy hàng. Hiện tượng này không chỉ gây khó khăn cho người tiêu dùng mà còn tạo ra những biến động bất thường trên thị trường ô tô Việt Nam vào thời điểm cuối năm. Bài viết này sẽ đi sâu phân tích thực trạng, nguyên nhân và ảnh hưởng của hiện tượng xe ô tô cháy hàng dịp cận Tết.
Tình trạng “cháy hàng” lan rộng trên thị trường ô tô
Tình trạng khan hiếm nguồn cung xe ô tô không chỉ giới hạn ở một vài mẫu hay một hãng xe cụ thể mà đã lan rộng ra nhiều thương hiệu khác nhau trên thị trường Việt Nam trước thềm Tết Nguyên đán. Bên cạnh 3 mẫu xe ăn khách được nhắc đến ban đầu, các ghi nhận cho thấy nhiều dòng xe khác cũng rơi vào cảnh “cháy hàng”.
Mẫu xe nhỏ Grand i10 của Hyundai cũng là một ví dụ điển hình. Nguồn cung chỉ còn lại phiên bản base, chủ yếu dành cho đối tượng khách hàng kinh doanh dịch vụ taxi. Các phiên bản khác của dòng xe này đã ngừng giao dịch tại các đại lý kể từ giữa tháng 1.
Tương tự, các đại lý của Honda Việt Nam đã phải treo bảng ngưng nhận đặt hàng đối với mẫu Honda City lắp ráp trong nước. Lý do được đưa ra là do nguồn cung linh kiện không đủ để đáp ứng số lượng đơn đặt hàng khổng lồ từ thị trường.
Một loạt các mẫu xe lắp ráp trong nước khác cũng đối mặt với tình cảnh tương tự, bao gồm Nissan X-Trail, Nissan Sunny, Mitsubishi Outlander, Chevrolet Captiva và nhiều dòng xe khác.
Mitsubishi Motors Việt Nam xác nhận rằng mẫu Outlander lắp ráp trong nước, dù chỉ mới ra mắt vào ngày 23/1, đã nhanh chóng bán hết đợt giao đầu tiên vào đầu tháng 2. Đáng chú ý, sẽ không có thêm xe để giao cho khách hàng trong thời gian tới, bởi nhu cầu trên thị trường đã vượt xa kế hoạch sản xuất ban đầu của nhà máy.
Theo thông tin từ hãng, công suất hiện tại của nhà máy chỉ cho phép lắp ráp khoảng 200 xe Outlander mỗi tháng. Tuy nhiên, số lượng khách hàng mong muốn nhận xe trước Tết là rất cao, dẫn đến tình trạng không kịp đáp ứng. Thời gian dự kiến xuất xưởng các đợt xe tiếp theo có thể sẽ phải lùi lại đến khoảng tháng 3 hoặc tháng 4.
Đối với Ford Việt Nam, tình hình cũng không khả quan hơn. Mẫu EcoSport 2018 vừa ra mắt chỉ có xe trưng bày tại các đại lý, chưa có giá bán chính thức và nhân viên bán hàng cũng chưa được đào tạo đầy đủ về dòng xe mới này. Do đó, thời điểm khách hàng có thể thực sự mua được xe vẫn là một ẩn số.
Đại diện của Ford Việt Nam cho biết, chắc chắn khách hàng đặt mua EcoSport 2018 sẽ phải chờ đợi sau Tết mới có thể nhận được xe.
Trong khi đó, mẫu EcoSport phiên bản cũ đã hoàn toàn hết hàng từ cách đây hơn một tháng. Các mẫu xe khác của Ford như Focus, Ranger cũng trong tình trạng khan hiếm. Một số đại lý chỉ còn vỏn vẹn 1-2 xe, và thường chỉ còn những màu sắc ít được khách hàng ưa chuộng như xám hoặc đen.
Ngay cả Toyota Việt Nam, dù các mẫu xe như Altis và Vios vẫn còn hàng, nhưng đợt giao cuối cùng trước Tết chỉ diễn ra vào ngày 13/2. Một số đại lý vẫn còn xe Altis hay Vios, nhưng thường là các phiên bản thấp cấp, không thu hút được sự quan tâm của số đông khách hàng.
Hình ảnh xe ô tô minh họa tình trạng cháy hàng dịp Tết
Khách hàng “khốn khổ” vì không có xe chơi Tết
Hậu quả trực tiếp nhất của tình trạng xe ô tô cháy hàng là sự khốn khổ của không ít khách hàng. Nhiều người đã đặt cọc và ký hợp đồng mua xe từ khá lâu trước đó nhưng đến nay vẫn chưa nhận được xe. Thậm chí, một số khách hàng còn bị đại lý thông báo hủy hợp đồng và trả lại tiền đặt cọc.
Một trường hợp cụ thể được chia sẻ là của một khách hàng tại Tứ Kỳ, Hải Dương. Từ tháng 12 năm trước, gia đình chị đã ký hợp đồng mua chiếc Nissan Sunny XL với mức giá 468 triệu đồng tại một đại lý ở Hà Nội.
Ban đầu, đại lý cam kết chỉ sau 2-3 tuần là có thể giao xe. Tuy nhiên, sau hơn một tháng chờ đợi, xe vẫn bặt vô âm tín. Khi hỏi, đại lý chỉ xin lỗi và giải thích rằng có quá nhiều đơn hàng nên nhà máy lắp ráp không kịp, liên tục khất lần thời gian giao xe.
Những người đặt mua xe Peugeot cũng gặp phải tình trạng tương tự, thời hạn giao xe bị lùi lại. Có khách hàng đã đặt mua từ hơn một tháng trước, theo hợp đồng xe sẽ được giao vào ngày 20/1 nhưng sau đó bị dời sang cuối tháng 1, rồi đầu tháng 2. Điều này khiến không ít người lo lắng sẽ không thể nhận xe kịp thời để sử dụng trong dịp Tết.
Anh Nguyễn Anh Quang ở Hà Đông, Hà Nội chia sẻ trải nghiệm đầy bức xúc. Anh đã ký hợp đồng và đặt cọc 20.000.000 đồng từ tháng 12 năm trước để mua chiếc Mazda CX5 bản 2.5L. Tuy nhiên, đến giữa tháng 1 vừa qua, đại lý bất ngờ thông báo trả lại tiền đặt cọc với lý do xe đã hết hàng. Việc này không chỉ gây thất vọng mà còn làm lỡ kế hoạch mua xe của anh.
Giá xe tăng, “lạc kèm bia” và sự bức xúc
Bên cạnh việc khan hiếm nguồn cung, tình trạng xe ô tô cháy hàng còn kéo theo những hệ lụy về giá cả và cách thức bán hàng. Trên thị trường, giá của nhiều mẫu xe đang được ưa chuộng đã bị đẩy lên cao hơn so với giá niêm yết, với mức tăng dao động từ 10 đến 50 triệu đồng tùy từng mẫu và đại lý.
Đối với những mẫu xe mà đại lý vẫn cam kết bán đúng giá công bố, khách hàng lại thường xuyên bị “ép” phải mua thêm các gói phụ kiện đi kèm. Giá trị của các gói phụ kiện này không hề nhỏ, thường rơi vào khoảng 30-40 triệu đồng, một hình thức “lạc kèm bia” gây không ít khó chịu cho người mua.
Từ góc độ của các đại lý ô tô, tình hình này cũng mang lại sự tiếc nuối không nhỏ. Sau cả một năm phải đối mặt với việc đại hạ giá và xả hàng tồn kho để kích cầu, đến thời điểm nhu cầu tăng cao nhất là dịp cuối năm, họ lại không có đủ xe để bán, bỏ lỡ cơ hội kinh doanh lớn.
Trong khi đó, sự bức xúc của những khách hàng bị hủy hợp đồng là hoàn toàn có cơ sở. Họ không biết phải giải quyết thế nào và đành quay ra gây sức ép trực tiếp lên nhân viên bán hàng và các đại lý.
Nhân viên kinh doanh “lao đao” giữa cơn sốt xe
Tình hình thị trường xe ô tô cháy hàng cũng ảnh hưởng nghiêm trọng đến đội ngũ nhân viên kinh doanh. Nhiều người than thở rằng họ cảm thấy quá mệt mỏi với áp lực từ cả phía công ty lẫn khách hàng. Trước đây, họ chật vật với việc bán hàng, nhiều tháng không đạt được chỉ tiêu doanh số do thị trường trầm lắng. Nay, khi nhu cầu tăng cao đột biến, họ lại phải đối mặt với việc không có xe để bán và xử lý những phản ứng gay gắt từ phía khách hàng.
Một nhân viên bán xe Hyundai tại quận Cầu Giấy, Hà Nội chia sẻ về những khó khăn: “Trước đây, xe bán không ai mua, nhiều tháng không đạt doanh số, nay nhu cầu tăng lại thiếu xe. Bọn em đâu có biết, khách đến ký hợp đồng đặt cọc tiền mua xe thì cứ nhận. Rồi bỗng dưng thấy thông báo từ hãng, đề nghị ngừng giao dịch. Tính lại thấy số lượng khách đặt nhiều mà xe giao không đủ, đành phải hủy những hợp đồng ký sau, vậy là mọi chuyện ầm ĩ.” Anh cũng cho biết thêm: “Có khách hàng thông cảm, nhưng cũng có khách hàng gọi điện chửi mắng không ra gì. Người ta bức xúc vì không có xe đi chơi Tết.”
Chưa bao giờ, nguồn cung xe mới trên thị trường lại trở nên khan hiếm và bất thường như giai đoạn này. Nhân viên kinh doanh phải lao đao, còn khách hàng thì đối diện nguy cơ không có xe để thực hiện các kế hoạch đi lại dịp Tết. Trên một số diễn đàn trực tuyến, người tiêu dùng còn kêu gọi nhau cùng nhau đòi quyền lợi, yêu cầu các đại lý phải bồi thường thiệt hại do không tuân thủ hợp đồng. Thậm chí, xuất hiện cả những clip lan truyền nhằm nói xấu các đại lý.
Nguyên nhân dẫn đến tình trạng xe ô tô cháy hàng
Có nhiều yếu tố kết hợp lại tạo nên tình trạng xe ô tô cháy hàng và khan hiếm nguồn cung bất thường trên thị trường ô tô Việt Nam dịp cuối năm. Thông thường, nhu cầu mua xe trước Tết Nguyên đán vẫn luôn có sự gia tăng, dao động khoảng 20-25% so với các thời điểm khác trong năm.
Tuy nhiên, nhu cầu xe dịp Tết năm nay cao hơn hẳn so với mức thông thường. Theo phân tích của các doanh nghiệp, nguyên nhân chính là do một bộ phận đáng kể khách hàng (ước tính khoảng 20%) đã trì hoãn việc mua xe trong năm 2017 với tâm lý chờ đợi sang đầu năm 2018 khi thuế nhập khẩu xe từ ASEAN giảm về 0% để mua được xe với giá rẻ hơn.
Khi bước sang năm 2018, kỳ vọng về xe giá rẻ chưa thành hiện thực do vướng mắc từ Nghị định 116/2017/NĐ-CP quy định điều kiện sản xuất, lắp ráp, nhập khẩu, kinh doanh dịch vụ bảo hành, bảo dưỡng ô tô. Nghị định này đã siết chặt các điều kiện nhập khẩu, khiến gần như toàn bộ xe nhập khẩu chính hãng từ ASEAN và các thị trường khác không thể về nước trong thời gian qua.
Việc xe nhập khẩu bị chặn lại đột ngột đã buộc nhu cầu của thị trường dồn toàn bộ sang các mẫu xe sản xuất lắp ráp trong nước (CKD). Tuy nhiên, các nhà máy lắp ráp ô tô tại Việt Nam lại không có sự chuẩn bị kịp thời và đầy đủ về linh kiện cũng như kế hoạch sản xuất để đáp ứng mức tăng trưởng nhu cầu đột biến này. Điều này đã dẫn đến tình trạng công suất nhà máy bị quá tải, không lắp ráp kịp số lượng xe mà thị trường cần. Khách hàng sẵn sàng chi trả nhiều tiền hơn nhưng vẫn gặp khó khăn trong việc sở hữu xe, dẫn đến sự bức xúc gia tăng. Để cập nhật thêm thông tin về thị trường xe và các dòng xe mới, bạn có thể truy cập toyotaokayama.com.vn.
Dự báo thị trường ô tô từ giữa năm 2018
Với những khó khăn hiện tại liên quan đến Nghị định 116, các chuyên gia và doanh nghiệp dự kiến phải đến khoảng giữa năm 2018, xe nhập khẩu mới có thể bắt đầu về nước trở lại một cách ổn định hơn.
Từ nay cho đến thời điểm đó, thị trường ô tô trong nước được dự báo sẽ tiếp tục có những biến động bất thường về cả nguồn cung lẫn giá cả. Tình trạng xe ô tô cháy hàng và khan hiếm có thể vẫn tiếp diễn đối với một số mẫu xe được ưa chuộng, tạo ra những thách thức không nhỏ cho cả người bán lẫn người mua trong việc dự báo và lập kế hoạch.
Tóm lại, tình trạng xe ô tô cháy hàng trước Tết Nguyên đán 2018 là một diễn biến bất thường của thị trường, xuất phát từ sự kết hợp giữa nhu cầu tăng đột biến và những rào cản đối với xe nhập khẩu. Điều này đã gây ra không ít khó khăn và bức xúc cho cả người mua lẫn người bán, minh chứng cho sự nhạy cảm của thị trường ô tô Việt Nam trước các yếu tố cung cầu và chính sách. Người tiêu dùng trong giai đoạn này cần thận trọng và tìm hiểu kỹ thông tin thị trường để đưa ra quyết định sáng suốt.
