Hiểu rõ quy định về xe máy vượt phải ô tô là kiến thức giao thông quan trọng mà mỗi người tham gia giao thông cần nắm vững. Đặc biệt, với những thay đổi trong Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024 có hiệu lực từ năm 2025, việc cập nhật thông tin về các trường hợp được phép vượt phải, mức phạt khi vi phạm và các tình huống cấm vượt là vô cùng cần thiết. Bài viết này sẽ cung cấp cái nhìn toàn diện giúp bạn lái xe an toàn và tuân thủ pháp luật.
Quy định về vượt xe bên phải theo luật mới
Quy tắc cơ bản khi vượt xe trên đường là phải vượt về bên trái. Tuy nhiên, Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024 (có hiệu lực từ 01/7/2025) tại Điều 14 đã quy định rõ hai trường hợp ngoại lệ mà người điều khiển phương tiện được phép vượt về bên phải.
Đó là khi xe phía trước đã có tín hiệu rẽ trái hoặc đang thực hiện việc rẽ trái. Trong tình huống này, việc vượt bên trái sẽ tiềm ẩn nguy cơ va chạm trực diện rất cao, do đó, pháp luật cho phép vượt bên phải một cách an toàn nếu đảm bảo điều kiện. Trường hợp thứ hai là khi xe chuyên dùng đang làm việc trên đường và chiếm dụng làn đường bên trái khiến việc vượt qua bên trái không thể thực hiện được. Khi gặp xe như vậy (ví dụ: xe quét rác, xe sửa chữa đường…), người lái xe có thể vượt về bên phải nếu đảm bảo các điều kiện an toàn. Việc hiểu đúng và áp dụng linh hoạt quy tắc này giúp giảm thiểu rủi ro tai nạn trên đường, đặc biệt khi có nhiều loại phương tiện cùng tham gia giao thông.
Mức phạt lỗi vượt phải không đúng quy định từ năm 2025
Việc vượt xe bên phải không đúng các trường hợp được pháp luật cho phép sẽ bị xử lý nghiêm theo Nghị định 168/2024/NĐ-CP, có hiệu lực cùng thời điểm với Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024. Mức phạt được phân biệt rõ ràng giữa xe ô tô và xe máy.
Đối với xe ô tô
Theo Khoản 5 Điều 6 của Nghị định 168/2024/NĐ-CP, người điều khiển xe ô tô (bao gồm cả xe chở người/hàng bốn bánh có gắn động cơ và các loại xe tương tự) khi thực hiện hành vi vượt bên phải xe khác trong trường hợp không được phép sẽ bị áp dụng mức phạt tiền đáng kể. Mức phạt này nằm trong khoảng từ 4.000.000 đồng đến 6.000.000 đồng. Đây là mức phạt khá nặng nhằm tăng tính răn đe, nhấn mạnh sự nguy hiểm của hành vi vượt phải trái phép đối với an toàn giao thông chung.
Đặc biệt nghiêm trọng hơn, nếu hành vi vượt xe không đúng quy định này dẫn đến tai nạn giao thông, người điều khiển xe ô tô sẽ phải đối mặt với mức phạt tiền rất cao, từ 20.000.000 đồng đến 22.000.000 đồng. Điều này cho thấy hậu quả pháp lý nặng nề khi việc vi phạm quy tắc vượt xe gây ra thiệt hại về người và tài sản.
Đối với xe máy
Đối với người điều khiển xe mô tô, xe gắn máy (và các loại xe tương tự), hành vi vượt bên phải trong trường hợp không được phép cũng sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính. Căn cứ vào Khoản 3 Điều 7 của Nghị định 168/2024/NĐ-CP, mức phạt tiền áp dụng cho lỗi này là từ 600.000 đồng đến 800.000 đồng. Mặc dù mức phạt thấp hơn so với ô tô, nhưng vẫn là khoản tiền đáng kể đối với người đi xe máy, phản ánh mức độ nguy hiểm của hành vi này đối với chính người điều khiển xe máy và các phương tiện khác.
Tương tự như ô tô, nếu việc vượt xe máy không đúng quy định dẫn đến tai nạn giao thông, người điều khiển xe máy sẽ bị phạt tiền nặng hơn rất nhiều. Mức phạt trong trường hợp này là từ 10.000.000 đồng đến 14.000.000 đồng. Điều này một lần nữa nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tuân thủ quy tắc vượt xe để đảm bảo an toàn cho bản thân và những người xung quanh, đồng thời tránh những hậu quả pháp lý nghiêm trọng.
Vi phạm vượt phải có bị trừ điểm bằng lái không?
Bên cạnh việc phạt tiền, các hành vi vi phạm quy tắc giao thông đường bộ còn có thể bị trừ điểm trên giấy phép lái xe, theo quy định của Nghị định 168/2024/NĐ-CP. Việc trừ điểm giấy phép lái xe là một biện pháp nhằm quản lý và đánh giá ý thức chấp hành pháp luật của người lái xe.
Đối với người điều khiển xe ô tô, hành vi vượt bên phải xe khác trong trường hợp không được phép (quy định tại điểm a khoản 5 Điều 6 Nghị định này) sẽ bị trừ 02 điểm trên giấy phép lái xe theo điểm a khoản 16 Điều 6.
Tuy nhiên, điểm đ khoản 3 Điều 7 quy định về lỗi vượt bên phải không được phép đối với xe máy không nằm trong danh sách các hành vi bị trừ điểm được liệt kê tại khoản 13 Điều 7 của Nghị định 168/2024/NĐ-CP. Do đó, người điều khiển xe máy vượt phải ô tô hoặc xe khác trong trường hợp không được phép mà không gây tai nạn giao thông sẽ chỉ bị phạt tiền chứ không bị trừ điểm bằng lái.
Chỉ trong trường hợp hành vi vượt xe không đúng quy định (áp dụng cho cả ô tô và xe máy) gây ra tai nạn giao thông, người điều khiển phương tiện mới bị trừ điểm giấy phép lái xe ở mức rất cao, lên tới 10 điểm.
Những trường hợp tuyệt đối không được vượt xe
Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024 (Điều 14, Khoản 6) liệt kê chi tiết các tình huống mà người điều khiển phương tiện tuyệt đối không được vượt xe, nhằm đảm bảo an toàn tối đa. Việc vượt xe trong những trường hợp này tiềm ẩn nguy cơ tai nạn rất cao và là hành vi vi phạm pháp luật nghiêm trọng.
Đầu tiên, bạn không được vượt khi không đảm bảo các điều kiện an toàn cần thiết đã được quy định (ví dụ: không đủ tầm nhìn, không đủ khoảng cách, xe phía trước không nhường đường, v.v.). Các địa điểm có cấu trúc hoặc điều kiện giao thông đặc biệt cũng bị cấm vượt như trên cầu hẹp chỉ có một làn đường, nơi đường cong hoặc khu vực đỉnh dốc mà tầm nhìn bị hạn chế đáng kể.
Khu vực giao cắt cũng là nơi cấm vượt: tại nơi đường giao nhau hoặc đường bộ giao nhau cùng mức với đường sắt. Ngoài ra, khi điều kiện thời tiết (mưa, sương mù…) hoặc tình trạng mặt đường không đảm bảo an toàn cho việc vượt (trơn trượt, nhiều ổ gà…).
Đảm bảo an toàn cho người đi bộ và xe ưu tiên cũng là lý do cấm vượt. Bạn không được vượt khi gặp xe ưu tiên đang phát tín hiệu ưu tiên hoặc ở phần đường dành cho người đi bộ qua đường và khi có người đi bộ, xe lăn của người khuyết tật đang qua đường. Cuối cùng, trong hầm đường bộ là khu vực hạn chế và nguy hiểm, việc vượt xe là điều tuyệt đối bị cấm. Nắm rõ và tuân thủ những quy định này là chìa khóa để tham gia giao thông an toàn. Để tìm hiểu thêm về các kiến thức lái xe an toàn và quy định giao thông, bạn có thể tham khảo thêm tại toyotaokayama.com.vn.
Việc hiểu rõ và tuân thủ quy định về xe máy vượt phải ô tô cùng các trường hợp cấm vượt khác theo Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024 và Nghị định 168/2024/NĐ-CP là trách nhiệm của mỗi người tham gia giao thông. Điều này không chỉ giúp bạn tránh được các mức phạt tiền và nguy cơ bị trừ điểm giấy phép lái xe (đối với ô tô hoặc khi gây tai nạn) mà quan trọng hơn là góp phần đảm bảo an toàn cho bản thân và cộng đồng, xây dựng văn hóa giao thông văn minh.
