Việc thu phí đỗ xe ô tô tại các đô thị lớn như Thành phố Hồ Chí Minh là một biện pháp quan trọng nhằm điều tiết giao thông, hạn chế tình trạng đỗ xe tràn lan và tăng nguồn thu cho ngân sách. Tuy nhiên, quá trình triển khai thực tế luôn tiềm ẩn những thách thức, đòi hỏi sự thay đổi và ứng dụng công nghệ mới để công tác quản lý đạt hiệu quả cao nhất, tránh thất thu và đảm bảo trật tự an toàn giao thông. Bài viết này sẽ đi sâu phân tích những vướng mắc gặp phải trong việc thu phí đỗ xe tại TP.HCM và giải pháp công nghệ đang được thí điểm.
Thực trạng thu phí đỗ xe ô tô tại TP.HCM: Bài học từ My Parking
Tháng 8 năm 2018, Thành phố Hồ Chí Minh đã mạnh dạn triển khai chính sách thu phí đỗ ô tô theo giờ trên 20 tuyến đường trọng điểm thuộc các Quận 1, Quận 5 và Quận 10. Tổng cộng có 858 ô đỗ xe được kẻ vạch rõ ràng để áp dụng mức phí quy định từ 20.000-25.000 đồng/giờ và lũy tiến cho các giờ tiếp theo. Cơ sở pháp lý cho hoạt động này là Nghị quyết 01/2018/NQ-HĐND của Hội đồng nhân dân Thành phố. Công ty Trách nhiệm hữu hạn một thành viên dịch vụ công ích thanh niên xung phong được giao trọng trách tổ chức thực hiện.
Tuy nhiên, việc triển khai thu phí ban đầu thông qua ứng dụng di động My Parking đã bộc lộ nhiều hạn chế. Nhân viên thu phí thường xuyên gặp khó khăn khi phải hướng dẫn người dân cài đặt và sử dụng ứng dụng, đặc biệt với những người không quen dùng smartphone hoặc gặp vấn đề về kết nối internet. Tình huống khách hàng phải tìm sóng wifi để hoàn tất thanh toán xảy ra khá phổ biến, gây mất thời gian và sự chờ đợi không cần thiết cho cả hai bên.
Khu vực có ô đỗ xe thu phí trên đường Nguyễn Cư Trinh, Quận 1 thường xuyên bị các cơ sở kinh doanh chiếm dụng khiến nhân viên lúng túng trong công tác thu phí và quản lý đậu đỗ xe.
Không chỉ vậy, bản thân ứng dụng My Parking cũng thường xuyên gặp lỗi kỹ thuật như chậm thanh toán, gây phiền hà cho người dùng. Bà Thanh Hải, một người dân lần đầu sử dụng dịch vụ tại khu vực chợ Bến Thành, Quận 1, đã mất tới 20 phút loay hoay cùng nhân viên mới hoàn tất việc cài đặt và thanh toán cho gần 2 giờ đỗ xe. Bà bày tỏ sự không hài lòng với quy trình còn chậm chạp này trong thời đại công nghệ.
Vấn nạn chiếm dụng ô đỗ xe thu phí
Bên cạnh những hạn chế về công nghệ, thực trạng các ô đỗ xe có thu phí bị cá nhân, tổ chức ngang nhiên chiếm dụng để phục vụ mục đích kinh doanh riêng cũng là một thách thức lớn. Tại nhiều tuyến đường như An Dương Vương (Quận 5) hay Nguyễn Cư Trinh (Quận 1), dù có biển thông báo rõ ràng về khu vực thu phí theo giờ, nhiều ô đỗ vẫn bị biến thành điểm sửa chữa xe, nơi trưng bày sản phẩm của các cửa hàng kinh doanh phụ tùng ô tô, thời trang, spa…
Tình trạng này không chỉ làm giảm hiệu quả thu phí mà còn gây lúng túng cho nhân viên quản lý và người dân có nhu cầu đỗ xe hợp pháp. Việc chiếm dụng lòng đường, vỉa hè sai quy định là một vấn đề nhức nhối, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa đơn vị thu phí và các lực lượng chức năng địa phương để xử lý dứt điểm.
Hiệu quả tài chính đáng suy ngẫm
Những vướng mắc trong việc thu phí và công tác quản lý đã ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả tài chính của đề án. Theo báo cáo của Sở Giao thông vận tải Thành phố, trong giai đoạn gần 4 năm (từ tháng 12/2020 đến tháng 10/2024), tổng số tiền thu được từ việc thu phí đỗ ô tô dưới lòng đường chỉ khoảng 22 tỉ đồng. Tuy nhiên, chi phí cho hoạt động này lại lên tới 24,32 tỉ đồng.
Kết quả này dẫn đến tình trạng thu không đủ bù chi, lỗ khoảng 2,2 tỉ đồng. Điều này cho thấy chủ trương thu phí đỗ xe theo Nghị quyết của thành phố đã không đạt được mục tiêu về hiệu quả kinh tế như kỳ vọng, đặt ra yêu cầu cấp thiết phải tìm kiếm giải pháp tối ưu hơn.
Giải pháp ETC: Công nghệ thu phí đỗ xe ô tô tự động
Nhận thức được những hạn chế tồn tại với ứng dụng My Parking, Công ty Trách nhiệm hữu hạn một thành viên dịch vụ công ích thanh niên xung phong đã nghiên cứu và thí điểm giải pháp thu phí tự động áp dụng công nghệ RFID, tương tự hệ thống thu phí không dừng (ETC) trên các tuyến cao tốc. Giải pháp này được kỳ vọng sẽ khắc phục những yếu điểm của phương pháp cũ và nâng cao hiệu quả quản lý.
Hệ thống ETC được thí điểm triển khai tại 3 tuyến đường: Hai Bà Trưng, Lê Lai (Quận 1) và Phạm Hữu Chí (Quận 5). Quy trình thu phí trở nên nhanh chóng và tiện lợi hơn. Khi xe vào ô đỗ, nhân viên sẽ dùng thiết bị quét mã vạch thẻ ETC dán trên xe để xác định thông tin và mức phí. Hệ thống sẽ tự động trừ tiền từ tài khoản giao thông của chủ xe. Một phiếu xác nhận sẽ hiển thị đầy đủ thông tin như ngày giờ, biển số, thời gian dừng đỗ và có kèm mã QR để khách hàng dễ dàng kiểm tra lại.
Điểm đỗ xe có thu phí trên đường Hai Bà Trưng, Quận 1, ngay trước công viên Lê Văn Tám chuyển sang thí điểm thu phí qua phần mềm ETC.
Kết quả thí điểm và kế hoạch mở rộng ETC
Sau 3 tháng thí điểm áp dụng công nghệ ETC (từ tháng 1 đến cuối tháng 3/2025), kết quả thu phí ghi nhận sự cải thiện đáng kể. Đơn vị thu phí đã thu được hơn 1,36 tỉ đồng từ 3 tuyến đường này. Con số này cho thấy tiềm năng của hệ thống ETC trong việc nâng cao hiệu quả thu phí và giảm thiểu tình trạng thất thu so với phương pháp cũ.
Trước những tín hiệu tích cực này, Công ty Trách nhiệm hữu hạn một thành viên dịch vụ công ích thanh niên xung phong đã quyết định mở rộng phạm vi thí điểm. Từ ngày 15/4, hoạt động thu phí đỗ xe ô tô bằng công nghệ ETC sẽ được triển khai thêm trên 17 tuyến đường khác. Việc mở rộng này là bước đi quan trọng để đánh giá toàn diện hiệu quả của ETC trước khi xem xét áp dụng rộng rãi hơn trên địa bàn thành phố.
Phần mềm thu phí ETC khắc phục tình trạng thất thu phí do hệ thống tự trừ phí vào tài khoản của người sử dụng dịch vụ.
Hàng tháng, đơn vị sẽ tiếp tục báo cáo chi tiết kết quả thu chi về Sở Giao thông vận tải và Sở Tài chính để các cơ quan chức năng giám sát, đánh giá. Mục tiêu cuối cùng là sử dụng nguồn thu từ thu phí đỗ xe ô tô một cách hiệu quả, đồng thời góp phần lập lại trật tự, kỷ cương trong việc sử dụng lòng đường, vỉa hè, đảm bảo an toàn và thông thoáng cho giao thông đô thị. Việc nâng cao hiệu quả quản lý này cũng giúp các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực ô tô như toyotaokayama.com.vn có thêm thông tin về hạ tầng giao thông tại các khu vực kinh doanh trọng điểm.
Đánh giá từ người dùng về thu phí đỗ xe ô tô qua ETC
Phản hồi từ người dùng sau khi trải nghiệm hệ thống ETC khá tích cực. Anh Thông, một người thường xuyên đỗ xe trên đường Hai Bà Trưng, Quận 1 để đưa con đi học, đánh giá cao sự tiện lợi của việc trừ tiền tự động qua thẻ ETC, tương tự như khi qua các trạm thu phí không dừng. Anh cho rằng chỉ cần vài thao tác là xong, tiết kiệm thời gian đáng kể so với việc sử dụng ứng dụng trước đây.
Về mức phí 25.000 đồng/giờ, anh Thông và nhiều người điều khiển phương tiện khác nhận định mức phí này là hợp lý đối với khu vực trung tâm thành phố. Việc áp dụng thu phí đỗ xe ô tô trên các tuyến đường nội ô được coi là cần thiết để tránh tình trạng đậu đỗ xe bừa bãi, lấn chiếm lòng đường. Đồng thời, nó cũng giúp người dân tránh phải trả những khoản phí không chính thức (“đậu xe lụi”) tại các điểm không có ô thu phí.
Việc Thành phố Hồ Chí Minh chuyển đổi và áp dụng phần mềm thu phí đỗ xe ô tô bằng công nghệ ETC cho thấy nỗ lực nhằm giải quyết các vướng mắc tồn tại, nâng cao hiệu quả quản lý giao thông và nguồn thu. Những kết quả bước đầu của việc thí điểm mang lại tín hiệu tích cực, mở ra hy vọng về một hệ thống thu phí hiện đại, minh bạch và tiện lợi hơn cho người dân trong tương lai, góp phần xây dựng đô thị văn minh và trật tự.
