Khi tham gia giao thông, việc nắm rõ các quy định về tước giấy phép lái xe ô tô là vô cùng cần thiết đối với mỗi tài xế. Đây không chỉ là kiến thức pháp luật cơ bản mà còn giúp người lái chủ động phòng tránh những lỗi vi phạm nghiêm trọng có thể dẫn đến việc bị xử phạt tước quyền điều khiển phương tiện. Bài viết này của toyotaokayama.com.vn sẽ cung cấp cho bạn cái nhìn chi tiết và đầy đủ về vấn đề này, giúp bạn tự tin và an toàn hơn trên mọi hành trình.
Tước giấy phép lái xe là gì?
Tước giấy phép lái xe là một hình thức xử phạt hành chính nghiêm khắc được áp dụng đối với các cá nhân hoặc tổ chức có hành vi vi phạm luật giao thông ở mức độ nghiêm trọng. Bản chất của hình thức này là việc tạm thời thu hồi và cấm người vi phạm sử dụng giấy phép lái xe (GPLX) trong một khoảng thời gian nhất định theo quyết định xử phạt của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Điều này nhằm răn đe, giáo dục và ngăn chặn tái phạm, góp phần duy trì trật tự an toàn giao thông.
Theo quy định của pháp luật, trong thời gian bị tước quyền sử dụng giấy phép lái xe, người vi phạm hoàn toàn không được phép điều khiển loại phương tiện đã được ghi trên GPLX đó. Nếu vẫn cố tình điều khiển xe trong thời gian này, họ sẽ bị xử phạt như trường hợp không có GPLX, với mức phạt nặng hơn nhiều so với lỗi thông thường.
Thời hạn tước quyền sử dụng giấy phép lái xe
Thời hạn tước quyền sử dụng giấy phép lái xe và các chứng chỉ hành nghề khác trong lĩnh vực giao thông đường bộ, đường sắt được quy định cụ thể tại Khoản 1 và Khoản 2 Điều 25 của Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2012 (sửa đổi, bổ sung năm 2020). Thời hạn này có thể kéo dài từ 01 tháng đến 24 tháng, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của hành vi vi phạm. Giấy phép lái xe hoặc chứng chỉ hành nghề của người vi phạm sẽ bị cơ quan có thẩm quyền thu giữ kể từ ngày quyết định xử phạt có hiệu lực cho đến khi hết thời hạn tước.
Việc xác định thời điểm bắt đầu có hiệu lực của quyết định tước giấy phép lái xe cũng được quy định rõ ràng. Nếu người có thẩm quyền đã tạm giữ giấy phép, chứng chỉ của người vi phạm ngay tại thời điểm lập biên bản và ra quyết định xử phạt, thì thời gian tước sẽ bắt đầu tính từ ngày quyết định xử phạt hành chính chính thức có hiệu lực thi hành. Ngược lại, trong trường hợp giấy phép, chứng chỉ chưa bị tạm giữ khi ra quyết định xử phạt, quyết định vẫn được ban hành nhưng phải ghi rõ thời điểm bắt đầu áp dụng hình thức xử phạt bổ sung tước quyền sử dụng giấy phép là từ ngày người vi phạm tự giác nộp hoặc xuất trình giấy phép, chứng chỉ đó cho người có thẩm quyền để tạm giữ.
Mọi quy trình tạm giữ và trả lại giấy phép sau thời gian tước đều phải được lập thành biên bản chi tiết và lưu hồ sơ đầy đủ theo quy định của pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính.
Các trường hợp bị tước giấy phép lái xe ô tô theo quy định
Quy định về tước giấy phép lái xe ô tô được nêu rõ tại Điều 5 của Nghị định 100/2019/NĐ-CP, đây là căn cứ pháp lý quan trọng để xác định các hành vi vi phạm có thể dẫn đến việc người lái xe bị tước quyền sử dụng GPLX ô tô. Dưới đây là tổng hợp chi tiết các trường hợp vi phạm cùng với thời hạn tước tương ứng:
Tước giấy phép lái xe ô tô từ 01 – 03 tháng
Nhiều hành vi vi phạm phổ biến nhưng có tiềm ẩn rủi ro mất an toàn giao thông cũng có thể dẫn đến việc tước giấy phép lái xe ô tô với thời hạn từ 01 đến 03 tháng. Việc không tuân thủ hiệu lệnh của đèn tín hiệu giao thông là một ví dụ điển hình; hành vi này có thể bị tước bằng lái từ 02 đến 04 tháng nếu gây ra tai nạn. Tương tự, việc không chấp hành hiệu lệnh hoặc chỉ dẫn của người kiểm soát giao thông, hay cản trở, không nhường đường cho các xe ưu tiên đang làm nhiệm vụ có tín hiệu báo hiệu cũng thuộc nhóm các lỗi này.
Người lái xe ô tô có liên quan trực tiếp đến một vụ tai nạn giao thông nhưng lại không dừng xe, cố tình làm xáo trộn hiện trường, hoặc không tích cực tham gia cứu giúp người bị nạn cũng là hành vi vi phạm nghiêm trọng bị xử lý bằng hình thức tước GPLX. Hành vi dùng ô tô để kéo hoặc đẩy các phương tiện, vật thể khác không đúng quy định pháp luật (trừ các trường hợp đặc biệt của xe chuyên dụng), hay việc kéo xe sơ mi rơ moóc mà mối nối không đảm bảo chắc chắn dẫn đến nguy cơ tai nạn cũng sẽ bị xử phạt tương tự. Chở người trên xe được kéo, trừ người điều khiển, cũng bị coi là vi phạm.
Một số hành vi tiềm ẩn nguy cơ mất tập trung cao khi lái xe như dùng tay sử dụng điện thoại di động trong lúc điều khiển ô tô cũng bị liệt kê vào danh sách các lỗi có thể bị tước bằng lái. Việc lái xe đi vào các khu vực đã có biển báo cấm các loại phương tiện tương ứng là hành vi không tuân thủ quy tắc giao thông, gây mất an toàn và trật tự. Ngay cả việc điều khiển phương tiện không đủ điều kiện để sử dụng dịch vụ thu phí không dừng (ETC) nhưng lại cố tình đi vào làn ETC tại các trạm thu phí cũng có thể bị xử phạt tước GPLX.
Các lỗi liên quan đến việc dừng hoặc đỗ xe không đúng nơi quy định, đặc biệt tại những vị trí nguy hiểm hoặc cản trở tầm nhìn, giao thông cũng nằm trong nhóm này. Cụ thể là dừng xe bên trái đường một chiều, bên trái đường đôi, trên đoạn đường cong, gần đầu dốc bị che khuất tầm nhìn, trên cầu, gầm cầu vượt, hoặc dừng song song với xe khác đang dừng. Dừng xe hoặc quay đầu xe sai quy định gây ùn tắc giao thông cũng là một lỗi nghiêm trọng. Việc xe không có quyền ưu tiên nhưng lại lắp đặt và sử dụng thiết bị phát tín hiệu của xe ưu tiên là hành vi giả mạo, gây nhầm lẫn và nguy hiểm.
Người điều khiển xe ô tô bị tước giấy phép lái xe do vi phạm giao thông
Không thực hiện các biện pháp đảm bảo an toàn theo quy định khi xe bị hư hỏng tại nơi đường bộ giao cắt với đường sắt là hành vi cực kỳ nguy hiểm, đe dọa an toàn của cả giao thông đường bộ và đường sắt. Việc không nhường đường cho xe khác khi họ xin vượt trong điều kiện an toàn cho phép, hay lùi xe, quay đầu xe trong hầm đường bộ, dừng đỗ hoặc vượt xe trong hầm không đúng quy định đều là những lỗi bị xử phạt nặng. Thậm chí, việc lắp đặt thêm đèn chiếu sáng ở các vị trí không được phép trên xe (phía trước, phía sau, trên nóc, dưới gầm, hai bên thành xe) cũng bị coi là vi phạm.
Các lỗi kỹ thuật của phương tiện cũng có thể dẫn đến việc bị tước GPLX. Điều khiển xe có hệ thống chuyển hướng không đảm bảo tiêu chuẩn an toàn kỹ thuật, lái xe không có Giấy đăng ký xe hoặc Giấy đăng ký xe đã hết hạn sử dụng đều là những vi phạm hành chính. Xe không gắn biển số, gắn biển số sai so với Giấy đăng ký xe hoặc sử dụng biển số không do cơ quan có thẩm quyền cấp cũng là lỗi bị xử lý nghiêm. Ngay cả khi xe có Giấy chứng nhận hoặc tem kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường (ATKT & BVMT) nhưng đã hết hạn dưới 01 tháng cũng bị xử phạt. Điều khiển xe có âm lượng còi vượt quá quy định cũng là một hành vi gây ô nhiễm tiếng ồn và có thể bị tước bằng.
Các lỗi liên quan đến hệ thống phanh cũng cực kỳ nguy hiểm. Lái xe không đủ hệ thống hãm (phanh) hoặc hệ thống hãm có nhưng không có tác dụng, không đạt tiêu chuẩn an toàn kỹ thuật sẽ bị xử lý nghiêm khắc. Điều khiển xe không có Giấy chứng nhận hoặc tem kiểm định ATKT & BVMT (đối với các loại xe yêu cầu kiểm định) hoặc có nhưng đã hết hạn sử dụng từ 01 tháng trở lên là vi phạm về điều kiện lưu hành của phương tiện. Việc sử dụng Giấy đăng ký xe, Giấy chứng nhận, tem kiểm định ATKT & BVMT giả mạo (không do cơ quan có thẩm quyền cấp, bị tẩy xóa) hoặc sử dụng Giấy đăng ký xe không trùng khớp số khung, số máy của xe là hành vi gian lận nghiêm trọng. Cuối cùng, điều khiển xe đăng ký tạm nhưng đã sử dụng quá thời gian hoặc phạm vi cho phép, hay sử dụng các loại xe tự chế, tự lắp ráp không đúng quy định khi lưu thông trên đường cũng nằm trong nhóm các lỗi bị tước giấy phép lái xe ô tô từ 01 đến 03 tháng.
Tước giấy phép lái xe ô tô từ 02 – 04 tháng
Các hành vi vi phạm có mức độ nguy hiểm cao hơn sẽ bị áp dụng thời hạn tước giấy phép lái xe ô tô dài hơn, thường là từ 02 đến 04 tháng. Điều khiển xe chạy vượt quá tốc độ cho phép là một trong những lỗi phổ biến nhất dẫn đến hình phạt này. Cụ thể, nếu tốc độ vượt quá quy định từ 20 km/h đến 35 km/h, người lái sẽ bị tước GPLX trong khoảng thời gian này.
Dừng xe không đúng quy định trên đường cao tốc, hoặc khi buộc phải dừng xe mà không kịp thời đặt biển báo hiệu nguy hiểm để các phương tiện khác biết và phòng tránh là hành vi cực kỳ nguy hiểm trên môi trường giao thông tốc độ cao như đường cao tốc. Tương tự, hành vi quay đầu xe trên đường cao tốc cũng là một trong những lỗi nghiêm cấm và bị xử phạt nặng.
Các hành vi thiếu chú ý quan sát, điều khiển xe chạy quá tốc độ và gây ra tai nạn giao thông là lỗi kết hợp giữa hành vi vi phạm tốc độ và hậu quả tai nạn, do đó mức phạt tước GPLX sẽ tăng lên. Dừng xe, quay đầu xe, lùi xe, tránh xe, vượt xe, chuyển hướng, chuyển làn đường không đúng quy định và gây tai nạn cũng là những hành vi trực tiếp dẫn đến tai nạn và bị xử lý nghiêm. Việc không đi đúng phần đường quy định, không giữ khoảng cách an toàn giữa hai xe theo quy định và gây tai nạn giao thông cũng là những lỗi nguy hiểm bị áp dụng hình thức tước GPLX.
Cuối cùng, điều khiển xe chạy vào các đoạn đường đã có biển báo cấm hoặc đi ngược chiều trên đường một chiều và gây ra tai nạn giao thông là hành vi cố ý vi phạm nghiêm trọng và có hậu quả tai nạn, do đó sẽ bị tước giấy phép lái xe trong khoảng thời gian từ 02 đến 04 tháng.
Các biểu tượng vi phạm giao thông dẫn đến tước giấy phép lái xe ô tô
Tước giấy phép lái xe ô tô từ 03 – 05 tháng
Các hành vi thể hiện thái độ xem thường pháp luật, tiềm ẩn nguy cơ gây rối trật tự công cộng và mất an toàn giao thông ở mức độ cao sẽ bị tước giấy phép lái xe ô tô với thời hạn từ 03 đến 05 tháng. Hành vi lạng lách, đánh võng trên đường giao thông là biểu hiện của việc điều khiển xe thiếu kiểm soát, gây nguy hiểm cho bản thân và những người tham gia giao thông khác. Đua xe hoặc dùng xe đuổi nhau trên đường là hành vi vi phạm pháp luật nghiêm trọng, không chỉ gây mất an toàn mà còn ảnh hưởng xấu đến an ninh trật tự.
Thậm chí, những hành vi điều khiển xe bằng chân, thể hiện sự thiếu nghiêm túc và tiềm ẩn rủi ro cao, cũng bị coi là vi phạm. Mức phạt tước GPLX từ 03 đến 05 tháng được áp dụng đối với các hành vi lạng lách, đánh võng, đua xe, đuổi nhau trên đường, hoặc điều khiển xe bằng chân nếu người vi phạm không chấp hành hiệu lệnh dừng xe của người thi hành công vụ hoặc hành vi đó gây ra tai nạn giao thông.
Tước giấy phép lái xe ô tô từ 05 – 07 tháng
Đối với những hành vi vi phạm có mức độ nguy hiểm đặc biệt cao, trực tiếp đe dọa an toàn trên các tuyến đường huyết mạch như đường cao tốc hoặc liên quan đến trách nhiệm sau tai nạn, thời hạn tước giấy phép lái xe ô tô sẽ kéo dài từ 05 đến 07 tháng. Hành vi đi ngược chiều hoặc lùi xe trên đường cao tốc là một trong những vi phạm nguy hiểm nhất, có thể dẫn đến những vụ tai nạn thảm khốc do tốc độ di chuyển cao. Chỉ có các xe ưu tiên đang thực hiện nhiệm vụ cấp bách theo quy định của pháp luật, có phát tín hiệu báo hiệu mới được phép thực hiện các hành vi này trong điều kiện đặc biệt.
Một hành vi khác cũng bị xử phạt tước GPLX trong thời hạn này là việc điều khiển xe gây ra tai nạn giao thông nhưng lại không dừng lại tại hiện trường. Thậm chí, việc cố tình phá hủy hiện trường tai nạn, không trình báo sự việc với cơ quan chức năng có thẩm quyền, hoặc từ chối tham gia vào quá trình cứu giúp người bị nạn đều thể hiện sự thiếu trách nhiệm và vi phạm pháp luật nghiêm trọng, dẫn đến hình thức xử phạt tước GPLX kéo dài.
Tước giấy phép lái xe ô tô từ 10 – 12 tháng
Các vi phạm liên quan đến nồng độ cồn khi điều khiển phương tiện giao thông luôn được coi là đặc biệt nghiêm trọng vì chúng là nguyên nhân chính gây ra các vụ tai nạn thảm khốc. Đối với hành vi điều khiển xe ô tô mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn nhưng chưa vượt quá 50 miligam/100 mililít máu hoặc chưa vượt quá 0,25 miligam/1 lít khí thở, người vi phạm sẽ bị tước giấy phép lái xe ô tô trong khoảng thời gian dài, từ 10 đến 12 tháng. Mặc dù mức cồn này còn ở giới hạn thấp, pháp luật vẫn áp dụng hình phạt nghiêm khắc để răn đe và nhấn mạnh nguyên tắc “đã uống rượu bia thì không lái xe”.
Tước giấy phép lái xe ô tô từ 16 – 18 tháng
Mức phạt tước giấy phép lái xe ô tô tăng lên đáng kể, từ 16 đến 18 tháng, đối với những trường hợp vi phạm quy định về nồng độ cồn ở mức cao hơn. Cụ thể, nếu nồng độ cồn trong máu hoặc hơi thở của người điều khiển xe ô tô vượt quá 50 miligam đến 80 miligam/100 mililít máu hoặc vượt quá 0,25 miligam đến 0,4 miligam/1 lít khí thở, họ sẽ phải đối mặt với hình phạt tước GPLX trong khoảng thời gian này. Đây là mức phạt thể hiện sự nghiêm trị của pháp luật đối với hành vi lái xe khi khả năng nhận thức và phản xạ đã bị ảnh hưởng đáng kể bởi rượu bia.
Tước giấy phép lái xe ô tô từ 22 – 24 tháng
Mức phạt tước giấy phép lái xe ô tô cao nhất, từ 22 đến 24 tháng, được áp dụng cho các hành vi vi phạm nghiêm trọng nhất liên quan đến rượu, bia, ma túy và sự bất hợp tác với cơ quan chức năng. Nếu nồng độ cồn trong máu hoặc hơi thở của người điều khiển xe ô tô vượt quá 80 miligam/100 mililít máu hoặc vượt quá 0,4 miligam/1 lít khí thở, tức là ở mức rất cao, họ sẽ bị tước GPLX trong thời hạn tối đa của khung hình phạt này.
Tương tự, việc sử dụng chất ma túy khi đang điều khiển xe cũng là hành vi đặc biệt nguy hiểm, gây mất hoàn toàn khả năng làm chủ phương tiện và bị xử phạt tước GPLX trong thời gian từ 22 đến 24 tháng. Ngoài ra, hành vi không chấp hành yêu cầu kiểm tra về nồng độ cồn hoặc chất ma túy của các cá nhân, cơ quan có thẩm quyền đang thực hiện nhiệm vụ kiểm soát giao thông cũng bị coi là hành vi chống đối, xem thường pháp luật và bị áp dụng mức phạt tước GPLX tương đương với việc có nồng độ cồn hoặc ma túy ở mức cao nhất.
Kết luận
Việc hiểu rõ các quy định về tước giấy phép lái xe ô tô không chỉ giúp người lái tránh được những hình phạt nghiêm khắc mà quan trọng hơn là nâng cao ý thức tuân thủ pháp luật, góp phần xây dựng môi trường giao thông an toàn cho bản thân và cộng đồng. Mỗi tài xế nên chủ động tìm hiểu thông tin, nghiêm chỉnh chấp hành các quy định khi điều khiển phương tiện để bảo vệ quyền lợi của mình và đảm bảo an toàn cho mọi người. Để cập nhật thêm kiến thức hữu ích về xe cộ và luật giao thông, bạn có thể tham khảo tại toyotaokayama.com.vn.
