Việc kiểm soát khí thải ô tô xe máy đang ngày càng trở nên cần thiết tại Việt Nam nhằm cải thiện chất lượng không khí và bảo vệ môi trường. Mới đây, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã lấy ý kiến về dự thảo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ, đề xuất lộ trình áp dụng các quy chuẩn kỹ thuật quốc gia nghiêm ngặt hơn đối với khí thải từ các phương tiện giao thông này. Dự thảo này đặc biệt quan trọng đối với mọi chủ sở hữu và người sử dụng ô tô, mô tô, xe gắn máy trên cả nước, mang đến cái nhìn tổng quan về những thay đổi sắp tới.
Lộ trình áp dụng quy chuẩn khí thải đề xuất
Theo đề xuất từ Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, một lộ trình cụ thể đang được xây dựng để phân loại và kiểm soát mức khí thải của phương tiện dựa trên năm sản xuất. Đối với ô tô, quy định được chia thành 5 mức từ 1 đến 5. Xe sản xuất trước năm 1999 dự kiến áp dụng mức 1, trong khi xe sản xuất từ năm 1999 áp dụng mức 2.
Ô tô lắp động cơ cháy cưỡng bức (động cơ xăng) và động cơ cháy do nén (động cơ diesel) sản xuất từ năm 2017 sẽ áp dụng mức 3 từ ngày 1/1/2026. Đặc biệt, các dòng xe có năm sản xuất từ 2022 sẽ phải đáp ứng mức 4 từ cùng thời điểm 1/1/2026 và nâng lên mức 5 kể từ ngày 1/1/2028. Lộ trình này cho thấy sự dịch chuyển rõ rệt hướng tới các tiêu chuẩn khí thải hiện đại hơn.
Quy định riêng cho ô tô tại Hà Nội và TP.HCM
Một điểm đáng chú ý trong dự thảo là quy định sớm hơn và nghiêm ngặt hơn cho ô tô có đăng ký biển số tại hai thành phố lớn là Hà Nội và TP.HCM. Cụ thể, ô tô động cơ xăng và động cơ dầu sản xuất từ năm 2017, đăng ký tại hai thành phố này, sẽ phải áp dụng mức 4 ngay từ ngày 1/1/2026.
Đối với ô tô sản xuất từ năm 2022 lắp động cơ cháy cưỡng bức và động cơ cháy do nén tại Hà Nội và TP.HCM, mức khí thải 5 sẽ được áp dụng từ ngày 1/1/2027, sớm hơn 1 năm so với các địa phương khác trên cả nước. Điều này phản ánh nỗ lực kiểm soát ô nhiễm không khí tại các đô thị đông đúc.
Các mức quy định khí thải cho mô tô, xe máy
Đối với mô tô và xe gắn máy, lộ trình áp dụng cũng được chia thành 4 mức từ 1 đến 4. Mức 1 áp dụng cho xe mô tô sản xuất trước năm 2008 và xe gắn máy sản xuất trước năm 2006. Mức 2 dành cho xe mô tô sản xuất từ 2008 đến 2016 và xe gắn máy sản xuất từ 2017 đến 30/6/2027.
Tiếp theo, mức 3 áp dụng cho xe mô tô sản xuất từ năm 2017 đến 30/6/2026. Cuối cùng, mức 4 là mức cao nhất, dành cho xe mô tô sản xuất sau ngày 1/7/2026 và xe gắn máy sản xuất từ ngày 1/7/2027. Quy định này thể hiện sự quan tâm ngày càng lớn đến việc kiểm soát ô nhiễm từ xe hai bánh, vốn chiếm số lượng lớn trên đường phố.
Lộ trình áp dụng cho mô tô, xe máy tại các thành phố lớn
Tương tự như ô tô, mô tô và xe gắn máy tại các thành phố lớn cũng có lộ trình riêng. Xe máy tại Hà Nội và TP.HCM dự kiến phải bắt đầu kiểm định khí thải từ ngày 1/1/2027.
Giai đoạn từ ngày 1/1/2028, việc kiểm định khí thải xe mô tô, xe gắn máy sẽ được áp dụng tại Hải Phòng, Đà Nẵng, Cần Thơ và Huế theo quy định tương tự giai đoạn trước đó. Đến ngày 1/1/2030, quy định kiểm định khí thải sẽ áp dụng trên phạm vi toàn quốc. Đặc biệt, từ ngày 1/1/2032, xe mô tô, xe gắn máy lưu hành tại Hà Nội và TP.HCM sẽ bắt buộc phải đáp ứng quy định về khí thải từ mức 2 trở lên.
Ý nghĩa của các mức khí thải và tiêu chuẩn liên quan
Các mức quy định khí thải này nhằm giới hạn tối đa cho phép nồng độ các thành phần gây ô nhiễm như carbon monoxit (CO) và hydrocarbon (HC) trong khí thải của xe cơ giới đang lưu hành. Việc kiểm soát chặt chẽ các chất này có vai trò quan trọng trong việc giảm thiểu ô nhiễm không khí đô thị và bảo vệ sức khỏe cộng đồng.
Quyết định 19/2024/QĐ-TTg trước đó của Chính phủ đã quy định lộ trình áp dụng các mức tiêu chuẩn khí thải tương đương Euro 1 đến Euro 5 cho xe cơ giới nhập khẩu, sản xuất và lắp ráp mới. Các mức 2, 3, 4, 5 đối với xe mới tương ứng với các mức Euro 2, Euro 3, Euro 4, Euro 5 theo quy định của Ủy ban Kinh tế châu Âu của Liên Hiệp Quốc (UNECE) và Chỉ thị của Liên minh châu Âu (EC). Đối với xe nhập khẩu đã qua sử dụng, các mức 1, 2, 3, 4 tuân thủ giới hạn quy định tại Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 6438:2018 và sửa đổi 01:2021. Sự tương đồng với các tiêu chuẩn quốc tế cho thấy Việt Nam đang từng bước hài hòa hóa quy định để phù hợp với xu hướng toàn cầu về bảo vệ môi trường.
Việc nắm rõ các quy định về khí thải ô tô xe máy và lộ trình áp dụng là cực kỳ quan trọng đối với người sử dụng phương tiện, giúp họ chủ động chuẩn bị và tuân thủ quy định mới. Những tiêu chuẩn này không chỉ hướng tới mục tiêu môi trường mà còn khuyến khích việc sử dụng các phương tiện có công nghệ hiện đại, thân thiện hơn với môi trường. Để cập nhật thông tin mới nhất về các mẫu xe Toyota tuân thủ chuẩn khí thải hiện hành, quý vị có thể truy cập toyotaokayama.com.vn.
