Quy định khí thải xe ô tô đang được Bộ Nông nghiệp và Môi trường cùng Bộ Xây dựng xem xét để áp dụng lộ trình mới tại Việt Nam. Việc siết chặt tiêu chuẩn khí thải là cần thiết để giảm thiểu ô nhiễm môi trường và cải thiện chất lượng không khí tại các đô thị lớn. Bài viết này sẽ làm rõ những đề xuất mới nhất về lộ trình và các mức quy chuẩn khí thải áp dụng cho xe ô tô đang lưu hành, đặc biệt là tại các thành phố trực thuộc Trung ương như Hà Nội và TP.HCM, giúp chủ xe nắm bắt thông tin và chuẩn bị kịp thời.
Tổng quan về quy định khí thải xe ô tô và tầm quan trọng
Khí thải từ xe ô tô là nguồn phát thải chính các chất gây ô nhiễm không khí như Carbon Monoxide (CO), Hydrocarbon (HC), Nitrogen Oxides (NOx) và các hạt bụi mịn (PM). Những chất này có tác động tiêu cực đến sức khỏe con người và môi trường sống. Do đó, việc ban hành và thực thi quy định khí thải xe ô tô chặt chẽ là một biện pháp quan trọng nhằm kiểm soát chất lượng không khí, đặc biệt tại các khu vực đông dân cư.
Các quy chuẩn khí thải được thiết lập nhằm giới hạn hàm lượng tối đa của các chất gây ô nhiễm này trong khí thải của phương tiện. Việc tuân thủ các quy định này không chỉ là trách nhiệm pháp lý của chủ phương tiện mà còn góp phần tích cực vào nỗ lực chung bảo vệ môi trường, hướng tới sự phát triển bền vững.
Lộ trình đề xuất áp dụng quy chuẩn khí thải cho xe ô tô đang lưu hành
Theo dự thảo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ do Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang lấy ý kiến, lộ trình áp dụng quy chuẩn khí thải xe ô tô đang lưu hành sẽ được phân chia theo năm sản xuất của xe. Đề xuất này nhằm tạo ra một khung thời gian hợp lý để người dân và doanh nghiệp có thời gian chuẩn bị và thích ứng.
Đối với ô tô có năm sản xuất trước năm 1999, dự kiến áp dụng mức khí thải Mức 1. Các phương tiện sản xuất từ năm 1999 trở đi sẽ áp dụng mức Mức 2. Đối với những xe ô tô sản xuất từ năm 2017, bao gồm cả xe lắp động cơ xăng (cháy cưỡng bức) và xe lắp động cơ diesel (cháy do nén), dự kiến sẽ phải đáp ứng quy chuẩn Mức 3 từ ngày 1.1.2026. Riêng xe sản xuất từ năm 2022 trở đi sẽ áp dụng Mức 4 từ 1.1.2026 và Mức 5 từ 1.1.2028 theo lộ trình đề xuất.
Điểm đáng chú ý trong dự thảo là lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí thải xe ô tô có sự điều chỉnh nhanh hơn đối với các phương tiện đăng ký biển số tại Hà Nội và TP.HCM. Đây là hai thành phố có mật độ phương tiện giao thông cao và áp lực ô nhiễm môi trường lớn nhất cả nước.
Cụ thể, ô tô sử dụng động cơ xăng hoặc động cơ dầu sản xuất từ năm 2017, đã đăng ký biển số tại Hà Nội hoặc TP.HCM, dự kiến sẽ phải áp dụng Mức 4 từ ngày 1.1.2026. Đối với xe sản xuất từ năm 2022 trở đi và đăng ký tại hai thành phố này, mức khí thải áp dụng sẽ là Mức 5 từ ngày 1.1.2027. Lộ trình này sớm hơn một năm so với lộ trình chung áp dụng cho các địa phương khác trên toàn quốc, thể hiện sự ưu tiên trong kiểm soát ô nhiễm tại các đô thị đặc biệt.
Bên cạnh ô tô, dự thảo cũng đề xuất lộ trình áp dụng quy định khí thải cho mô tô, xe gắn máy. Các mức áp dụng sẽ từ Mức 1 đến Mức 4, phân chia theo năm sản xuất (trước 2008, 2008-2016, từ 2017) và có lộ trình riêng cho xe đăng ký tại Hà Nội, TP.HCM, Hải Phòng, Đà Nẵng, Cần Thơ, Huế, và cuối cùng là áp dụng trên phạm vi toàn quốc. Thời gian bắt đầu áp dụng dự kiến sớm nhất là từ năm 2027 cho xe máy tại Hà Nội và TP.HCM.
Tìm hiểu các mức quy chuẩn khí thải (Mức 1 đến Mức 5)
Các mức quy định khí thải xe ô tô và xe máy trong dự thảo được định nghĩa dựa trên giới hạn tối đa cho phép của các thành phần gây ô nhiễm trong khí thải. Theo dự thảo quy chuẩn kỹ thuật quốc gia, các thông số quan trọng được kiểm soát bao gồm Carbon Monoxide (CO) và Hydrocarbon (HC).
Đối với xe mô tô, xe gắn máy đang lưu hành, quy chuẩn này quy định giới hạn tối đa cho phép ở các mức 1, 2, 3 và 4 dựa trên Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 6438:2018 và sửa đổi 01:2021 TCVN 6438:2018 – Phương tiện giao thông đường bộ – Giới hạn lớn nhất cho phép của khí thải.
Cần phân biệt với các mức tiêu chuẩn khí thải (từ Mức 2 đến Mức 5, tương ứng Euro 2 đến Euro 5) áp dụng cho xe cơ giới (ô tô, xe máy) nhập khẩu mới và sản xuất, lắp ráp trong nước theo Quyết định 19/2024/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ. Dự thảo hiện tại tập trung vào việc áp dụng các mức quy chuẩn cho xe đang lưu hành dựa trên các tiêu chuẩn quốc gia hiện có, nhằm từng bước siết chặt kiểm soát ô nhiễm từ đội xe hiện hữu trên đường.
Quy trình kiểm tra và chứng nhận khí thải
Để đảm bảo các phương tiện đang lưu hành đáp ứng quy định khí thải xe ô tô mới, Bộ Xây dựng được giao nhiệm vụ tổ chức việc kiểm tra và chứng nhận tiêu chuẩn khí thải của ô tô. Quy trình kiểm tra này có thể sẽ được tích hợp vào các đợt kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường (Đăng kiểm) định kỳ hiện tại của xe ô tô.
Chủ xe cần đảm bảo phương tiện của mình được bảo dưỡng đúng cách, đặc biệt là hệ thống động cơ và hệ thống xử lý khí thải (như bộ lọc khí thải, hệ thống tuần hoàn khí xả EGR, bộ xử lý xúc tác…) hoạt động hiệu quả. Việc này giúp xe đạt các tiêu chuẩn khí thải được quy định khi đến kỳ kiểm định. Chủ động chuẩn bị không chỉ giúp tuân thủ pháp luật mà còn đảm bảo xe hoạt động ổn định và thân thiện hơn với môi trường.
Ảnh hưởng và sự chuẩn bị cho người dùng xe ô tô
Với việc áp dụng quy định khí thải xe ô tô chặt chẽ hơn, người sử dụng xe cần chủ động tìm hiểu về lộ trình áp dụng dựa trên năm sản xuất và địa phương đăng ký xe của mình. Việc nắm rõ xe thuộc nhóm nào và mốc thời gian áp dụng là rất quan trọng để có kế hoạch phù hợp. Đặc biệt, những chủ xe tại Hà Nội và TP.HCM cần lưu ý các mốc thời gian sớm hơn đã đề xuất.
Bảo dưỡng xe định kỳ, kiểm tra và sửa chữa kịp thời các vấn đề liên quan đến động cơ và hệ thống xử lý khí thải sẽ trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Một chiếc xe được bảo dưỡng tốt không chỉ đáp ứng tiêu chuẩn khí thải mà còn giúp tiết kiệm nhiên liệu và kéo dài tuổi thọ động cơ. Chủ động chuẩn bị kỹ lưỡng sẽ giúp chủ xe tránh gặp khó khăn, tốn kém chi phí hoặc không được cấp chứng nhận đăng kiểm khi quy định chính thức có hiệu lực. Để tìm hiểu thêm về việc bảo dưỡng xe Toyota đúng chuẩn để đáp ứng các tiêu chuẩn, quý khách có thể truy cập toyotaokayama.com.vn.
Việc siết chặt quy định khí thải xe ô tô là xu hướng tất yếu, thể hiện nỗ lực của Việt Nam trong việc kiểm soát ô nhiễm môi trường. Lộ trình mới yêu cầu chủ xe cần chú ý đến năm sản xuất và khu vực đăng ký để có sự chuẩn bị phù hợp. Nắm vững các quy định này và chủ động bảo dưỡng phương tiện là cách tốt nhất để đảm bảo xe đáp ứng tiêu chuẩn, đồng thời đóng góp vào việc xây dựng một môi trường sống trong lành hơn cho mọi người.
