Tại sao phanh xe ô tô lại kêu ken két? Nguyên nhân và cách khắc phục hiệu quả
Khi tiếng ken két bất thường phát ra từ hệ thống phanh ô tô, nhiều người có thể chủ quan cho rằng đó là hiện tượng bình thường. Tuy nhiên, trong hầu hết các trường hợp, tiếng kêu này là lời cảnh báo quan trọng về tình trạng hệ thống phanh xe của bạn. Hiểu rõ nguyên nhân và cách xử lý sẽ giúp bạn đảm bảo an toàn và duy trì tuổi thọ cho chiếc xe. Bài viết này sẽ đi sâu vào các lý do phổ biến khiến phanh xe ô tô kêu ken két và đưa ra những giải pháp khắc phục tối ưu, giúp bạn tự tin hơn khi vận hành xe.
1. Má phanh bị mòn: Dấu hiệu cảnh báo từ vật liệu ma sát
Giống như việc sử dụng cục tẩy để xóa đi những nét chì, vật liệu cấu tạo nên má phanh ô tô cũng sẽ dần bị bào mòn sau mỗi lần thực hiện nhiệm vụ. Hệ thống phanh hoạt động dựa trên nguyên lý má phanh được ép chặt vào đĩa phanh (rôto) quay theo bánh xe. Chính lực ma sát sinh ra từ sự tiếp xúc này làm giảm tốc độ và dừng hẳn chiếc xe. Theo thời gian, chất liệu ma sát trên má phanh sẽ hao hụt.
Các kỹ sư ô tô hiểu rằng việc người lái xe thường xuyên tháo lốp để kiểm tra má phanh là điều bất tiện. Do đó, hầu hết má phanh hiện đại đều được tích hợp một bộ chỉ báo mòn kim loại. Khi má phanh mòn đến một mức nhất định, bộ chỉ báo này sẽ cọ xát vào đĩa phanh, tạo ra âm thanh rít lớn. Tiếng kêu “ken két” đặc trưng này là dấu hiệu cho thấy má phanh chỉ còn khoảng 15% tuổi thọ. Việc nhận biết sớm tín hiệu này giúp bạn kịp thời đưa xe đến gara để thay thế, đảm bảo hiệu quả phanh tối ưu và an toàn. Cần lưu ý rằng má phanh phía trước thường mòn nhanh hơn má phanh phía sau do chúng phải chịu tải trọng lớn hơn trong quá trình giảm tốc.
2. Chất lượng má phanh kém: Hệ lụy từ vật liệu và thiết kế
Sử dụng má phanh kém chất lượng không chỉ gây ra tiếng ồn khó chịu mà còn tiềm ẩn nhiều rủi ro về an toàn. Vấn đề này có thể xuất phát từ hai nguyên nhân chính. Thứ nhất, các loại má phanh giá rẻ thường thiếu hoặc không kèm theo các kẹp giữ (shims) chất lượng. Các kẹp giữ này đóng vai trò quan trọng trong việc giảm rung động khi phanh, và khi chúng không hoạt động hiệu quả, tiếng ồn “ken két” sẽ dễ dàng phát sinh.
Thứ hai, má phanh kém chất lượng thường có thiết kế không đạt chuẩn và chất liệu không đồng đều. Sự không đồng đều này dẫn đến việc tiếp xúc không đều với đĩa phanh, gây ra hiện tượng mòn không đều, thậm chí là cong vênh đĩa phanh. Đĩa phanh bị cong vênh không chỉ tự nó tạo ra tiếng kêu mà còn tạo ra khe hở giữa má phanh và đĩa phanh. Bụi bẩn và các mảnh vụn có thể lọt vào những khe hở này, làm trầm trọng thêm vấn đề tiếng ồn khi đạp phanh.
Hơn nữa, má phanh chất lượng thấp thường không sử dụng kỹ thuật sản xuất và nguyên liệu tiên tiến. Điều này khiến chúng nhanh hỏng hơn, giảm hiệu suất phanh và kéo dài quãng đường dừng xe, đặc biệt là trong điều kiện nhiệt độ cao. Việc má phanh nhanh chóng bị hao mòn đồng nghĩa với việc bạn phải thay thế chúng thường xuyên hơn, tốn kém chi phí và tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn nghiêm trọng.
3. Hệ thống phanh bị bôi trơn kém: Lỗi kỹ thuật cần khắc phục
Trong quá trình bảo dưỡng và thay thế má phanh, nhiều chủ xe có thể bỏ qua một chi tiết quan trọng: các bộ phận chuyển động của hệ thống phanh, như kẹp phanh và các bộ phận liên quan, cần được bôi trơn đầy đủ. Việc thiếu bôi trơn hoặc sử dụng sai loại chất bôi trơn có thể gây ra nhiều vấn đề, trong đó có tiếng kêu “ken két” khi phanh.
Để hệ thống phanh hoạt động trơn tru và hạn chế tiếng ồn không mong muốn, việc sử dụng chất bôi trơn chuyên dụng cho phanh là vô cùng cần thiết. Chất bôi trơn này giúp các bộ phận di chuyển linh hoạt, giảm ma sát và ngăn chặn hiện tượng kẹt. Các bộ phận cần được chú trọng bôi trơn bao gồm thanh trượt của kẹp phanh, các chốt, ống lót, và đặc biệt là bề mặt tiếp xúc của kẹp phanh với má phanh. Điều quan trọng là tuyệt đối không được bôi bất kỳ chất bôi trơn nào lên mặt tiếp xúc trực tiếp của má phanh với đĩa phanh, vì điều này sẽ làm giảm nghiêm trọng hiệu quả phanh.
Khi hệ thống bôi trơn không đảm bảo, kẹp phanh có thể bị kẹt, khiến má phanh luôn tiếp xúc với đĩa phanh ngay cả khi bạn không đạp phanh. Tình trạng này không chỉ làm má phanh nhanh mòn hơn mà còn gây ra tiếng ồn liên tục. Việc tra dầu đúng cách cho tất cả các bộ phận chuyển động sẽ giúp giảm rung động và ngăn chặn tiếng “ken két” khó chịu.
4. Phanh ô tô bị ẩm và rỉ sét: Hiện tượng tạm thời nhưng cần lưu ý
Đôi khi, tiếng rít từ hệ thống phanh có thể xuất hiện vào buổi sáng khi bạn mới bắt đầu khởi động xe, nhưng sẽ biến mất sau một vài lần phanh đầu tiên. Hiện tượng này hoàn toàn bình thường và thường là do sự ngưng tụ hơi ẩm. Khi xe đậu qua đêm, đặc biệt là ở những nơi có độ ẩm cao hoặc sau cơn mưa, một lớp rỉ sét mỏng có thể hình thành trên bề mặt đĩa phanh.
Ở lần đạp phanh đầu tiên, má phanh sẽ cọ xát vào lớp rỉ sét này, tạo ra tiếng kêu “ken két” đặc trưng. Tuy lớp rỉ sét này sẽ bị loại bỏ sau vài lần phanh, nhưng việc hạn chế tình trạng này là cần thiết để bảo vệ hệ thống phanh. Cách tốt nhất để ngăn ngừa là đỗ xe trong gara hoặc những nơi khô ráo, tránh tiếp xúc trực tiếp với các yếu tố thời tiết gây ẩm ướt.
Lời khuyên từ chuyên gia
Phanh xe là bộ phận an toàn tối quan trọng của ô tô. Bất kỳ âm thanh bất thường nào từ hệ thống này đều cần được quan tâm và kiểm tra. Việc duy trì lịch bảo dưỡng định kỳ và chú ý đến các dấu hiệu cảnh báo sớm như tiếng kêu “ken két” sẽ giúp bạn phát hiện và khắc phục các vấn đề tiềm ẩn, đảm bảo sự an toàn cho bản thân và mọi người trên hành trình. Nếu bạn gặp phải tình trạng phanh xe ô tô kêu két két kéo dài hoặc kèm theo các dấu hiệu bất thường khác, hãy đưa xe đến các trung tâm dịch vụ uy tín để được kiểm tra và tư vấn bởi đội ngũ kỹ thuật viên chuyên nghiệp.
