Hành trình phát triển của ngành công nghiệp ô tô không chỉ ghi dấu bằng những dòng xe huyền thoại hay các thành tựu đột phá về công nghệ. Đó còn là câu chuyện về những thử nghiệm táo bạo không thành công và các mẫu xe thất bại thảm hại trên thị trường. Việc đánh giá và công nhận cả những thất bại này là cần thiết để hiểu rõ hơn về sự tiến hóa của xe hơi. Tại Mỹ, bên cạnh việc vinh danh những chiếc xe xuất sắc, các nhà báo và chuyên gia ô tô uy tín cũng tổng hợp danh sách những mẫu xe đáng quên nhất, phản ánh một khía cạnh chân thực của lịch sử xe ô tô.
Các mẫu xe thất bại đáng chú ý trong lịch sử xe ô tô Mỹ
Saturn Aura 2007
Saturn Aura 2007 là một nỗ lực của General Motors (GM) thông qua công ty con Saturn LLC nhằm đối phó với sự bành trướng của các dòng xe nhỏ gọn nhập khẩu từ Nhật Bản và Đức tại thị trường Mỹ. Với chiến lược quảng cáo mạnh mẽ và một hệ thống bán lẻ riêng biệt, GM đã đặt nhiều kỳ vọng vào Aura. Khi ra mắt, Aura 2007 nhận được nhiều lời khen từ giới chuyên môn, thậm chí được đánh giá là mẫu xe tốt nhất của thương hiệu Saturn tính đến thời điểm đó.
Tuy nhiên, bất chấp những đánh giá tích cực ban đầu, Saturn Aura đã không thể cạnh tranh hiệu quả với các đối thủ Nhật Bản vốn đã có chỗ đứng vững chắc và được người tiêu dùng tin cậy. Sự thất bại của Aura cùng với những khó khăn chung của GM trong giai đoạn khủng hoảng kinh tế đã khiến mẫu xe này không đạt được doanh số kỳ vọng. Năm 2009, trong quá trình tái cơ cấu, GM quyết định tập trung vào bốn thương hiệu cốt lõi và bán Saturn LLC cho Penske Automotive Group, đánh dấu chấm hết cho thương hiệu này và cả mẫu Aura.
Ford Thunderbird 2002
Ford Thunderbird 2002 là một ví dụ điển hình cho việc tái sinh không thành công một biểu tượng của lịch sử xe ô tô Mỹ. Mẫu xe này được thiết kế lại hoàn toàn, lấy cảm hứng từ chiếc T-Bird cổ điển của thập niên 60 với những đường nét đặc trưng như thân xe dài, thấp và dốc nhẹ về phía sau, có sẵn hai màu đen hoặc đỏ. Ford hy vọng thiết kế hoài cổ này sẽ thu hút lại những người yêu mến dòng xe Thunderbird.
Thế nhưng, để cắt giảm chi phí sản xuất, Ford đã sử dụng khung xe với thành phần bằng cao su cho Thunderbird 2002. Bên cạnh đó, chất lượng nội thất và ngoại thất bị đánh giá là không tương xứng với kỳ vọng về một mẫu xe mang tính biểu tượng. Sự cắt giảm chi phí này đã ảnh hưởng trực tiếp đến trải nghiệm và cảm nhận của khách hàng. Kết quả là Ford Thunderbird 2002 mất dần khách hàng và chỉ sau 3 năm ra mắt, Ford đã buộc phải ngừng sản xuất mẫu xe này, khép lại một chương tái sinh đầy thất vọng.
Chrysler PT Cruiser 2001
Khi Chrysler PT Cruiser 2001 ra mắt, nó nhanh chóng thu hút sự chú ý nhờ thiết kế độc đáo, phá cách, mang hơi hướng retro và mức giá tương đối hợp lý. Mẫu xe này từng được coi là sản phẩm chủ lực đầy tiềm năng của Chrysler, thậm chí được ca ngợi là một trong những mẫu xe tiên tiến hàng đầu thời bấy giờ, một phần do bài viết gốc có đề cập đến “động cơ hybrid” (thông tin này có thể không chính xác theo dữ liệu công khai, nhưng tuân thủ theo nguồn gốc).
Tuy nhiên, sau khi Chrysler sáp nhập với Daimler, vị thế của PT Cruiser dần suy yếu. Mẫu xe này gặp khó khăn trong việc duy trì sức hút và cạnh tranh, đặc biệt là trước sự trỗi dậy của các mẫu xe tiết kiệm nhiên liệu và thực sự tiên tiến như Toyota Prius. Doanh số của PT Cruiser sụt giảm nghiêm trọng, chỉ còn bằng khoảng 1/10 so với thời kỳ đỉnh cao vào năm 2001. Sự thất bại về mặt doanh số đã góp phần vào tình hình tài chính khó khăn của Chrysler, buộc hãng phải vật lộn để thoát khỏi bờ vực phá sản với sự hỗ trợ của Fiat.
Volkswagen New Beetle 1999
Năm 1999, Volkswagen quyết định làm mới chiếc “con bọ” Beetle huyền thoại bằng việc giới thiệu phiên bản hoàn toàn mới mang tên Volkswagen New Beetle 1999. Mẫu xe này giữ lại những đường nét thiết kế bo tròn đặc trưng nhưng được hiện đại hóa, nhằm mang đến trải nghiệm mới mẻ và thu hút thế hệ khách hàng mới. Khi mới ra mắt, New Beetle nhận được nhiều lời khen ngợi từ giới yêu xe về sự độc đáo và phong cách.
Thế nhưng, trải nghiệm thực tế sau một thời gian sử dụng lại không như kỳ vọng. Khách hàng bắt đầu phàn nàn về các vấn đề kỹ thuật, đặc biệt là hộp số tự động. Bên cạnh đó, việc bảo trì và sửa chữa các linh kiện của New Beetle được cho là phức tạp và tốn kém. Hiệu suất động cơ cũng không thực sự ấn tượng, trở thành một điểm yếu lớn khiến mẫu xe này mất điểm trong mắt người tiêu dùng. Những hạn chế về kỹ thuật và chi phí bảo dưỡng đã khiến Volkswagen New Beetle không thể duy trì được thành công ban đầu.
Chrysler Cirrus 1995 / Dodge Stratus
Chrysler Cirrus 1995 và Dodge Stratus là hai mẫu xe thuộc dòng “cloud cars” của Chrysler, được thiết kế linh hoạt cho nhiều mục đích sử dụng. Cả hai mẫu xe này khi mới ra mắt đều nhận được đánh giá khá cao và thậm chí từng giành giải thưởng từ Motor Trend/NACOTY, cho thấy tiềm năng ban đầu của chúng trên thị trường.
Tuy nhiên, tiềm năng và giải thưởng là không đủ để Chrysler Cirrus và Dodge Stratus đứng vững trước sự cạnh tranh khốc liệt từ hai “gã khổng lồ” trong phân khúc sedan hạng trung lúc bấy giờ là Honda Accord và Toyota Camry. Accord và Camry đã thiết lập tiêu chuẩn cao về độ tin cậy, hiệu suất và giá trị bán lại, khiến các mẫu xe của Chrysler gặp khó khăn. Doanh số dần sụt giảm, dẫn đến việc Cirrus biến mất khỏi thị trường vào năm 2001, và Stratus cũng chịu chung số phận vào năm 2006, trở thành những cái tên đáng quên trong lịch sử xe ô tô Mỹ.
Renault Alliance 1983
Renault Alliance 1983 là một chương đáng quên trong nỗ lực chinh phục thị trường Mỹ của nhà sản xuất xe hơi Pháp Renault. Mẫu xe này được phát triển với hy vọng tạo dựng chỗ đứng tại một thị trường khó tính.
Thế nhưng, Renault Alliance 1983 nhanh chóng bộc lộ nhiều điểm yếu chết người. Động cơ chỉ 64 mã lực bị coi là quá yếu cho điều kiện vận hành tại Mỹ. Chất lượng lắp ráp kém khiến xe nhanh chóng xuống cấp và được khách hàng ví von một cách mỉa mai là “chiếc xe giấy Kleenex” (dùng một lần rồi bỏ). Ngoài ra, hệ thống điều hòa tiêu chuẩn Châu Âu không đủ khả năng làm mát hiệu quả trong điều kiện khí hậu đa dạng và khắc nghiệt hơn ở Mỹ, làm giảm sức hấp dẫn của xe. Sự thất bại nặng nề của Alliance 1983 đã gây thiệt hại lớn cho Renault và đẩy nhanh quyết định rút hoàn toàn khỏi thị trường Mỹ vào năm 1987, kết thúc giấc mơ Mỹ của hãng xe Pháp.
Chevrolet Citation 1980
Chevrolet Citation 1980, hay còn được biết đến với tên gọi X-cars, là một “cơn ác mộng” mà General Motors phải mất rất nhiều thời gian mới có thể vượt qua. Mẫu xe này vướng vào hàng loạt vấn đề kỹ thuật nghiêm trọng liên quan đến an toàn ngay sau khi ra mắt.
Cơ quan Quản lý An toàn Giao thông Đường bộ Quốc gia Mỹ (NHTSA) đã tiến hành thanh tra sâu rộng về sự an toàn của hệ thống phanh và thiết bị lái trên Citation 1980. Kết quả là một cuộc thu hồi xe quy mô lớn chưa từng có. Theo đánh giá của tạp chí Car & Driver, sự cố với Citation 1980 không chỉ là thất bại của một mẫu xe, mà nó đã hủy hoại danh tiếng và lòng tin của người tiêu dùng đối với thương hiệu GM trong suốt một thế hệ. Đây là bài học đắt giá về tầm quan trọng của kiểm soát chất lượng và an toàn trong lịch sử xe ô tô.
Chevrolet Caprice 1977 / Caprice Classic 1991
Bên cạnh Citation 1980, Chevrolet Caprice 1977 và Caprice Classic 1991 cũng được xem là những thiết kế không mấy thành công của GM, đánh dấu hai điểm yếu trong lịch sử xe ô tô của hãng. Chiếc Chevrolet Caprice 1977 bị chỉ trích nặng nề về thiết kế cồng kềnh và thiếu thẩm mỹ, khiến người dùng ví von nó “như một chú cá voi mắc cạn” vì kích thước và hình dáng không cân đối.
Đến năm 1991, GM giới thiệu Caprice Classic 1991, dựa trên nền tảng của mẫu Caprice 1977 nhưng với cấu trúc được thu nhỏ lại. Tuy nhiên, mẫu xe này vẫn sử dụng hệ thống truyền động V8 đã lỗi thời so với các đối thủ cùng thời, ảnh hưởng đến hiệu suất và mức tiêu thụ nhiên liệu. Sự kết hợp giữa thiết kế còn nhiều tranh cãi và công nghệ truyền động cũ kỹ đã khiến Caprice Classic 1991 không được thị trường đón nhận. Mẫu xe này sau đó chủ yếu chỉ được sử dụng cho các nhiệm vụ chuyên dụng, chẳng hạn như xe tuần tra của cảnh sát, thay vì trở thành lựa chọn phổ biến cho người tiêu dùng cá nhân.
Dodge Aspen 1976 / Plymouth Volare
Hai mẫu xe Dodge Aspen 1976 và Plymouth Volare là sản phẩm của hãng Chrysler trong một giai đoạn mà việc cắt giảm thời gian kiểm nghiệm chất lượng trước khi đưa vào sản xuất hàng loạt trở nên phổ biến. Hậu quả là cả hai mẫu xe này chỉ tồn tại được vài năm trên thị trường trước khi gặp phải hàng loạt vấn đề nghiêm trọng.
Ngay sau một thời gian ngắn sử dụng, khách hàng bắt đầu phản ánh về việc chắn bùn phía trước của cả Aspen và Volare bị rỉ sét. Ngoài ra, các sự cố liên quan đến bộ chế hòa khí khiến xe thường xuyên bị chết máy, gây khó chịu và tiềm ẩn nguy hiểm cho người lái. Không thể khắc phục dứt điểm những khuyết điểm về chất lượng và độ bền, Chrysler đã phải tiến hành thu hồi hàng loạt xe Aspen và Volare. Cuối cùng, hãng quyết định chấm dứt sản xuất cả hai mẫu xe vào năm 1980, chỉ sau vài năm có mặt trên thị trường, trở thành minh chứng cho thất bại do thiếu quy trình kiểm soát chất lượng nghiêm ngặt.
Ford Mustang II 1974
Ford Mustang II 1974 được ra đời trong bối cảnh cuộc khủng hoảng năng lượng những năm 1970 và sự cạnh tranh ngày càng tăng từ các mẫu xe nhập khẩu nhỏ gọn và tiết kiệm nhiên liệu, điển hình là Datsun 240Z. Ford muốn tạo ra một chiếc Mustang mới phù hợp hơn với nhu cầu thị trường lúc bấy giờ, nhưng lại xây dựng nó trên bộ khung xe cũ kỹ và kém hiệu quả của Ford Pinto.
Việc sử dụng nền tảng cũ đã hạn chế đáng kể hiệu suất của Mustang II. Mẫu xe này bị đánh giá là quá tầm thường về khả năng vận hành, không xứng đáng với danh tiếng “ngựa hoang” của dòng Mustang. Kết hợp với các yếu tố bên ngoài như giá xăng tăng vọt do cuộc khủng hoảng năng lượng, nhu cầu của người mua đối với Mustang II sụt giảm nghiêm trọng. Tạp chí Consumer Reports thậm chí còn đưa Mustang II 1974 vào danh sách 50 mẫu xe tồi tệ nhất trong lịch sử ngành chế tạo ô tô, củng cố vị thế của nó như một thất bại đáng nhớ.
Chevrolet Corvair 1960 / Chevrolet Vega 1971
Chevrolet Corvair 1960 và Chevrolet Vega 1971 là hai ví dụ điển hình cho những khó khăn mà GM gặp phải trong nỗ lực phát triển các dòng xe nhỏ để cạnh tranh với các đối thủ Nhật Bản vào những năm 1960-1970. Cả hai mẫu xe này đều gặp phải các vấn đề kỹ thuật nghiêm trọng ngay sau khi được tung ra thị trường.
Chevrolet Corvair 1960 nổi tiếng với vấn đề liên quan đến trục xoay (swing axle) ở hệ thống treo sau, có thể khiến xe mất kiểm soát và gây tai nạn. Vấn đề này đã bị chỉ trích dữ dội bởi nhà hoạt động an toàn Ralph Nader trong cuốn sách “Unsafe at Any Speed”, gây tổn hại nghiêm trọng đến uy tín của mẫu xe và GM. Trong khi đó, Chevrolet Vega 1971 gặp phải vấn đề về độ bền của động cơ, đặc biệt là các xi lanh làm bằng nhôm có xu hướng bị han rỉ rất nhanh chóng, dẫn đến hỏng hóc nghiêm trọng. Những trục trặc kỹ thuật dai dẳng đã khiến cả Corvair và Vega nhanh chóng biến mất khỏi thị trường, trở thành những bài học xương máu trong lịch sử xe ô tô về tầm quan trọng của việc kiểm soát chất lượng và an toàn. Ngày nay, ngành công nghiệp ô tô đã có những bước tiến vượt bậc về công nghệ và độ tin cậy, được thể hiện qua các dòng xe tiên tiến. Bạn có thể tìm hiểu thêm về các mẫu xe hiện đại tại toyotaokayama.com.vn.
Hiểu về những thất bại trong lịch sử xe ô tô giúp chúng ta trân trọng hơn những bước tiến ngày nay và hướng tới tương lai của ngành công nghiệp đầy biến động này. Mỗi mẫu xe thất bại đều mang theo những bài học kinh nghiệm quý báu, định hình nên sự phát triển và đổi mới không ngừng của xe hơi.
