Dự kiến từ năm 2025, Hà Nội sẽ chính thức áp dụng thí điểm mô hình vùng phát thải thấp (LEZ), đánh dấu bước đi quan trọng trong nỗ lực cải thiện chất lượng không khí và hạn chế phương tiện giao thông gây ô nhiễm. Chính sách hạn chế ô tô xe máy xăng Hà Nội này không chỉ nhằm giảm thiểu tác động môi trường mà còn hướng tới xây dựng hệ thống giao thông bền vững hơn cho Thủ đô. Bài viết này sẽ đi sâu vào các tiêu chí xác định vùng hạn chế và những phương án mà Hà Nội đang xem xét.
Dự Thảo Nghị Quyết và Khái Niệm Vùng Phát Thải Thấp
UBND TP Hà Nội hiện đang trong quá trình lấy ý kiến để hoàn thiện dự thảo Nghị quyết quan trọng, quy định chi tiết về tiêu chí, điều kiện, trình tự cũng như thủ tục xác định các vùng phát thải thấp trên địa bàn. Văn bản pháp lý này được xây dựng nhằm cụ thể hóa các quy định trong Luật Thủ đô năm 2024, tạo cơ sở pháp lý vững chắc cho việc triển khai các biện pháp kiểm soát ô nhiễm từ phương tiện giao thông.
Theo định nghĩa trong dự thảo, vùng phát thải thấp (LEZ – Low Emission Zone) là một khu vực được giới hạn cụ thể trong lòng thành phố, đặc trưng bởi mức độ ô nhiễm không khí đang ở mức cao hoặc tiềm ẩn nguy cơ cao. Tại các khu vực này, chỉ những phương tiện giao thông đáp ứng được tiêu chuẩn phát thải nghiêm ngặt mới được phép hoạt động một cách tự do. Ngược lại, các phương tiện không đạt tiêu chuẩn sẽ phải đối mặt với các biện pháp hạn chế, có thể bao gồm việc cấm di chuyển vào khu vực vào một số khung giờ nhất định hoặc phải đóng phí khi đi vào vùng phát thải thấp đã quy định. Việc áp dụng mô hình này đã được nhiều thành phố lớn trên thế giới triển khai thành công nhằm cải thiện môi trường đô thị.
Hà Nội dự kiến hạn chế ô tô xe máy xăng từ năm 2025
Tiêu Chí Xác Định 5 Vùng Hạn Chế Ô Nhiễm Tại Hà Nội
Để đảm bảo tính khách quan và hiệu quả khi triển khai, TP Hà Nội đã đề xuất 5 tiêu chí chính để xác định các khu vực tiềm năng trở thành vùng phát thải thấp. Các tiêu chí này được xây dựng dựa trên đánh giá tổng thể về tình hình giao thông, mức độ ô nhiễm, đặc điểm đô thị và khả năng đáp ứng hạ tầng.
Thứ nhất là khu vực tập trung đông đúc các hoạt động phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, nơi có mật độ dân cư sinh sống và làm việc rất cao. Đồng thời, những khu vực này cũng bao gồm các địa danh hoặc công trình cần được bảo tồn, mang giá trị lịch sử và văn hóa đặc biệt, hoặc có tiềm năng lớn để phát triển du lịch văn hóa xã hội, thu hút lượng lớn du khách và người dân. Việc hạn chế ô tô xe máy xăng tại đây sẽ giúp bảo tồn không gian và nâng cao trải nghiệm cho cộng đồng.
Thứ hai là những khu vực hiện tại đang đối mặt với tình trạng ô nhiễm không khí đáng báo động, mà nguyên nhân chính được xác định là từ nguồn phát thải của hoạt động giao thông. Việc khoanh vùng và áp dụng biện pháp kiểm soát tại đây là ưu tiên hàng đầu nhằm cải thiện chất lượng môi trường sống cho người dân.
Thứ ba là khu vực đã có hoặc đang được đầu tư hạ tầng giao thông công cộng phát thải thấp phát triển đồng bộ, đáp ứng tốt nhu cầu đi lại của người dân khi các phương tiện cá nhân bị hạn chế. Khu vực này cũng phải có khả năng tổ chức, sắp xếp lại luồng giao thông một cách phù hợp, thuận tiện và khoa học để đảm bảo việc di chuyển vẫn diễn ra thông suốt, tránh gây ùn tắc cục bộ khi áp dụng chính sách mới.
Thứ tư là khu vực đáp ứng đầy đủ các điều kiện cần thiết để áp dụng tiêu chuẩn nghiêm ngặt hơn về phát thải của phương tiện. Điều này bao gồm việc trang bị các giải pháp công nghệ để giám sát và xử lý hiệu quả các trường hợp vi phạm về tiêu chuẩn phát thải, đồng thời có kế hoạch rõ ràng cho việc chuyển đổi loại hình phương tiện đang lưu thông sang các phương tiện thân thiện với môi trường hơn. Việc tổ chức giao thông cũng cần được tính toán kỹ lưỡng để đảm bảo hiệu quả của chính sách.
Thứ năm là khu vực nhận được sự đồng thuận cao từ cả chính quyền địa phương lẫn cộng đồng người dân trong việc xây dựng và duy trì vùng phát thải thấp. Sự đồng lòng này đóng vai trò then chốt, đảm bảo việc triển khai chính sách diễn ra suôn sẻ và nhận được sự ủng hộ, hợp tác từ những người bị ảnh hưởng trực tiếp.
Các Biện Pháp Kèm Theo Và Lộ Trình Dừng Hoạt Động Xe Máy
Bên cạnh việc xác định và áp dụng các biện pháp tại vùng phát thải thấp, Hà Nội cũng đang nghiên cứu và dự kiến áp dụng một loạt các biện pháp song song nhằm giảm thiểu ô nhiễm từ giao thông. Các biện pháp này không chỉ giới hạn ở việc hạn chế ô tô xe máy xăng mà còn bao gồm các chính sách hỗ trợ và khuyến khích.
Một trong những lộ trình đáng chú ý là việc phân vùng để dần hạn chế hoạt động của xe máy, tiến tới mục tiêu dừng hoạt động hoàn toàn loại phương tiện này tại các quận nội thành vào năm 2030. Đây là một kế hoạch dài hơi, đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng về hạ tầng giao thông công cộng và các giải pháp thay thế cho người dân.
Chính quyền thành phố cũng sẽ đưa ra các chính sách nhằm khuyến khích người dân thay thế các loại xe máy cũ, không còn đảm bảo tiêu chuẩn an toàn giao thông và tiêu chuẩn về khí thải. Đồng thời, các quy định cụ thể sẽ được ban hành để xác định các khu vực cấm hoàn toàn ô tô chạy dầu diesel, cũng như các khu vực hạn chế hoạt động của xe máy, xe tải và taxi, đặc biệt tại các khu vực trung tâm hoặc có nguy cơ ô nhiễm cao. Việc khuyến khích chuyển đổi xe buýt chạy dầu diesel sang xe chạy điện cũng là một phần quan trọng trong chiến lược này.
Để hỗ trợ cho các chính sách trên, Hà Nội cũng dự kiến đưa ra các quy định nhằm tăng cường thu hút đầu tư vào phát triển hệ thống giao thông công cộng hiện đại như đường sắt đô thị, BRT (Bus Rapid Transit), Mono rail và xe buýt điện thông qua hình thức hợp tác công tư (PPP). Hệ thống giao thông công cộng phát triển mạnh mẽ sẽ là yếu tố quyết định sự thành công của các biện pháp hạn chế phương tiện cá nhân, giúp người dân có thêm lựa chọn di chuyển tiện lợi và thân thiện với môi trường. Để tìm hiểu thêm về các kiến thức liên quan đến xe cộ và chính sách giao thông, bạn có thể truy cập toyotaokayama.com.vn.
Việc triển khai các vùng phát thải thấp và các chính sách đi kèm tại Hà Nội là một nỗ lực lớn nhằm giải quyết bài toán ô nhiễm không khí đô thị và hướng tới một môi trường sống trong lành hơn. Kế hoạch hạn chế ô tô xe máy xăng từ năm 2025 đòi hỏi sự phối hợp đồng bộ từ chính quyền, doanh nghiệp và sự hợp tác của toàn thể người dân Thủ đô.
