Việc cho người khác mượn hoặc giao xe ô tô cho người không đủ điều kiện điều khiển tiềm ẩn nhiều rủi ro nghiêm trọng, không chỉ về an toàn giao thông mà còn về mặt pháp lý. Theo quy định của pháp luật Việt Nam, hành vi này bị nghiêm cấm và có thể dẫn đến những chế tài xử phạt hành chính, thậm chí là trách nhiệm hình sự đối với chủ xe. Đây là vấn đề mà mọi chủ sở hữu phương tiện, đặc biệt là giao xe ô tô cho người không đủ điều kiện, cần đặc biệt lưu tâm để tránh những hậu quả đáng tiếc. Bài viết này sẽ làm rõ các quy định liên quan dựa trên luật định.
Người không đủ điều kiện điều khiển phương tiện là ai?
Theo Luật Giao thông đường bộ năm 2018 và các văn bản hướng dẫn, người điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ được coi là “không đủ điều kiện” khi rơi vào một trong các trường hợp sau:
Người chưa đủ tuổi điều khiển loại xe tương ứng. Cụ thể, người lái xe gắn máy dưới 50 cm3 phải đủ 16 tuổi trở lên, người lái xe mô tô từ 50 cm3 trở lên, xe ô tô tải dưới 3.500 kg, xe ô tô chở người đến 9 chỗ ngồi phải đủ 18 tuổi trở lên. Ngoài ra, các loại xe khác có quy định độ tuổi cao hơn.
Người không có giấy phép lái xe phù hợp với loại xe đang điều khiển. Giấy phép lái xe là bằng chứng pháp lý xác nhận một người có đủ năng lực, kiến thức và kỹ năng để điều khiển một loại phương tiện nhất định. Nếu không có giấy phép theo quy định, việc điều khiển xe là trái phép.
Người sử dụng rượu, bia hoặc chất kích thích khác khi lái xe. Theo Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia năm 2019, hành vi điều khiển phương tiện giao thông mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn là bị cấm tuyệt đối, bất kể nồng độ cao hay thấp. Tương tự, việc có chất ma túy trong cơ thể khi điều khiển xe cũng là hành vi bị nghiêm cấm.
Người không đủ điều kiện về sức khỏe để điều khiển phương tiện theo quy định pháp luật cũng thuộc trường hợp “không đủ điều kiện”. Điều này bao gồm các trường hợp mắc bệnh lý hoặc có tình trạng sức khỏe không đảm bảo an toàn khi lái xe theo danh mục do Bộ Y tế quy định.
Mức phạt hành chính khi giao xe cho người không đủ điều kiện
Chủ phương tiện có thể bị xử phạt hành chính nếu giao xe ô tô cho người không đủ điều kiện điều khiển, ngay cả khi chưa xảy ra hậu quả. Nghị định 100/2019/NĐ-CP quy định rõ các mức phạt cho hành vi này.
Đối với chủ xe mô tô, xe gắn máy và các loại xe tương tự: Hành vi giao xe hoặc để cho người không đủ điều kiện theo quy định (bao gồm cả người có Giấy phép lái xe nhưng đã hết hạn hoặc đang bị tước quyền sử dụng) điều khiển xe tham gia giao thông sẽ bị phạt tiền từ 800.000 đồng đến 2.000.000 đồng đối với cá nhân. Đối với tổ chức là chủ xe, mức phạt tiền sẽ từ 1.600.000 đồng đến 4.000.000 đồng.
Đối với chủ xe ô tô, máy kéo, xe máy chuyên dùng và các loại xe tương tự xe ô tô: Việc giao xe hoặc để cho người không đủ điều kiện điều khiển xe (bao gồm cả trường hợp người điều khiển có Giấy phép lái xe, chứng chỉ bồi dưỡng kiến thức pháp luật nhưng đã hết hạn hoặc đang bị tước quyền sử dụng) sẽ bị phạt tiền nặng hơn. Cá nhân là chủ xe sẽ bị phạt từ 4.000.000 đồng đến 6.000.000 đồng. Tổ chức là chủ xe sẽ bị phạt từ 8.000.000 đồng đến 12.000.000 đồng.
Những mức phạt này thể hiện sự nghiêm khắc của pháp luật đối với trách nhiệm của chủ sở hữu phương tiện. Việc kiểm tra và xác định người mượn xe có đủ điều kiện lái xe hay không là nghĩa vụ bắt buộc của chủ xe trước khi giao phương tiện.
Hậu quả hình sự: Tội giao xe cho người không đủ điều kiện gây thiệt hại
Trường hợp nghiêm trọng hơn là khi việc giao xe ô tô cho người không đủ điều kiện dẫn đến tai nạn giao thông gây thiệt hại về người hoặc tài sản. Lúc này, chủ xe có thể phải đối mặt với trách nhiệm hình sự theo Điều 264 Bộ Luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) về “Tội giao cho người không đủ điều kiện điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ”.
Điều luật quy định, người nào giao phương tiện cho người mà mình biết rõ không có giấy phép lái xe, đang trong tình trạng sử dụng rượu, bia vượt mức quy định, có sử dụng chất ma túy, chất kích thích mạnh khác, hoặc không đủ các điều kiện khác theo quy định pháp luật, mà gây thiệt hại cho người khác, sẽ bị xử lý hình sự. Mức phạt phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của hậu quả.
Nếu hành vi này làm chết 01 người, gây thương tích hoặc gây tổn hại sức khỏe cho 01 người với tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên, gây thương tích hoặc tổn hại sức khỏe cho 02 người trở lên với tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 61% đến 121%, hoặc gây thiệt hại tài sản từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng, người phạm tội có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm.
Mức phạt sẽ tăng nặng nếu hậu quả nghiêm trọng hơn. Cụ thể, nếu làm chết 02 người, gây thương tích hoặc tổn hại sức khỏe cho 02 người trở lên với tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể từ 122% đến 200%, hoặc gây thiệt hại tài sản từ 500.000.000 đồng đến dưới 1.500.000.000 đồng, người phạm tội có thể bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.
Trường hợp gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng như làm chết 03 người trở lên, gây thương tích hoặc tổn hại sức khỏe cho 03 người trở lên với tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể 201% trở lên, hoặc gây thiệt hại tài sản 1.500.000.000 đồng trở lên, người phạm tội có thể bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm. Ngoài hình phạt chính, người phạm tội còn có thể bị phạt tiền bổ sung từ 10.000.000 đồng đến 30.000.000 đồng.
Những quy định này nhấn mạnh rằng trách nhiệm của chủ xe không chỉ dừng lại ở việc giữ gìn phương tiện mà còn bao gồm việc đảm bảo người sử dụng phương tiện đó đủ điều kiện và tuân thủ luật giao thông. Sự chủ quan hoặc thiếu hiểu biết về luật khi giao xe ô tô cho người không đủ điều kiện có thể dẫn đến những bi kịch và hậu quả pháp lý nặng nề.
Khi tìm hiểu về các vấn đề liên quan đến xe hơi và pháp luật, bạn có thể truy cập toyotaokayama.com.vn để có thêm thông tin và kiến thức hữu ích, giúp việc sở hữu và sử dụng xe an toàn và đúng luật.
Việc giao xe ô tô cho người không đủ điều kiện là hành vi tiềm ẩn rủi ro pháp lý nghiêm trọng. Chủ xe cần nâng cao ý thức trách nhiệm, kiểm tra kỹ người mượn xe về bằng lái, tình trạng sức khỏe và không bao giờ giao xe cho người đã sử dụng rượu bia hoặc chất kích thích. Tuân thủ nghiêm các quy định này không chỉ bảo vệ bản thân khỏi các chế tài pháp luật mà quan trọng hơn là góp phần xây dựng văn hóa giao thông an toàn, hạn chế tai nạn cho cộng đồng.
