Việc xe ô tô biếu tặng cho từ nước ngoài về Việt Nam đang ngày càng phổ biến, tuy nhiên, không phải ai cũng nắm rõ các quy định và thủ tục liên quan. Gần đây, các đơn vị Hải quan địa phương đã ghi nhận sự gia tăng đáng kể số lượng đơn đề nghị nhập khẩu ô tô dưới hình thức quà biếu, tặng, đặc biệt có cả trường hợp từ các doanh nghiệp kinh doanh xe. Điều này đặt ra nhiều lo ngại về khả năng lợi dụng hình thức này để lách luật, né tránh các quy định nhập khẩu chặt chẽ và mức thuế tiêu thụ đặc biệt ngày càng tăng. Bài viết này sẽ làm rõ những điểm cần lưu ý khi nhập khẩu ô tô quà biếu tặng theo quy định hiện hành.
Cơ sở pháp lý và điều kiện nhập khẩu
Theo ông Nguyễn Nhất Kha, Phó Cục trưởng Cục Giám sát quản lý về hải quan thuộc Tổng cục Hải quan, pháp luật hiện hành cho phép việc cho, biếu, tặng ô tô. Các quy định tại Nghị định của Chính phủ không đặt ra giới hạn cụ thể về việc doanh nghiệp kinh doanh xe có được nhập khẩu theo hình thức quà biếu, tặng hay không. Do đó, Tổng cục Hải quan vẫn chỉ đạo các đơn vị trực thuộc thực hiện cấp giấy phép nhập khẩu xe ô tô theo diện quà biếu, tặng nếu đáp ứng đầy đủ các điều kiện quy định tại Thông tư 143/2015/TT-BTC của Bộ Tài chính.
Quy định quan trọng nhất tại Thông tư 143/2015/TT-BTC là hạn chế mỗi tổ chức hoặc cá nhân chỉ được nhập khẩu một chiếc xe ô tô biếu tặng cho trong vòng một năm. Điều này nhằm kiểm soát tình trạng lạm dụng hình thức này cho mục đích kinh doanh hoặc tránh thuế. Việc tuân thủ quy định này là điều kiện tiên quyết để hồ sơ xin cấp phép nhập khẩu được xem xét và phê duyệt.
Tăng cường biện pháp quản lý từ Hải quan
Tuy nhiên, cùng với việc tạo thuận lợi cho hoạt động biếu, tặng hợp pháp, Tổng cục Hải quan cũng đã tăng cường các biện pháp quản lý để ngăn chặn tình trạng lách luật. Tại khâu cấp giấy phép nhập khẩu xe, cơ quan hải quan thực hiện rà soát, kiểm tra hồ sơ đề nghị cấp phép một cách kỹ lưỡng theo quy định tại Điều 4 Thông tư 143/2015/TT-BTC.
Nhân viên hải quan đang kiểm tra hồ sơ nhập khẩu xe ô tô biếu tặng cho trên máy tính
Cơ quan hải quan đặc biệt lưu ý các thông tin có dấu hiệu nghi vấn. Chẳng hạn, trường hợp người cho/tặng là người Việt Nam có địa chỉ ở nước ngoài nhưng chưa có chứng từ rõ ràng chứng minh là người nước ngoài. Hoạt động của doanh nghiệp nhập khẩu (nếu có) cũng được xem xét, nếu thời gian hoạt động kinh doanh không phù hợp với mối quan hệ biếu tặng lâu dài nhiều năm thì đây cũng là một điểm đáng ngờ.
Để xác minh thông tin, cơ quan hải quan sử dụng các công cụ nghiệp vụ như hệ thống tra cứu thông tin doanh nghiệp của Tổng cục Thuế và hệ thống E-manifest để kiểm tra các thông tin liên quan đến vận đơn hoặc doanh nghiệp nhập khẩu. Trường hợp có cơ sở nghi ngờ các thông tin kê khai, doanh nghiệp sẽ bị yêu cầu giải trình làm rõ. Dựa trên giải trình này, cơ quan hải quan sẽ quyết định từ chối hoặc cấp giấy phép nhập khẩu.
Hệ thống máy tính hiển thị dữ liệu tra cứu thông tin doanh nghiệp của Tổng cục Thuế
Sau khi giấy phép nhập khẩu được cấp, quy trình kiểm soát vẫn tiếp tục. Cơ quan hải quan sẽ thông báo cho Cục Thuế địa phương để phối hợp theo dõi, đảm bảo thu đủ các khoản thuế theo quy định. Đồng thời, các đơn vị hải quan địa phương cũng tăng cường công tác kiểm tra sau thông quan để xác định lại bản chất giao dịch. Mục đích là để xem xét liệu đây có thực sự là xe ô tô biếu tặng cho hay chỉ là hình thức che đậy một giao dịch mua bán không thể hiện hình thức thanh toán nhằm trốn thuế.
Các loại thuế áp dụng đối với xe biếu tặng
Trên cơ sở giấy phép nhập khẩu đã được cấp bởi Cục Hải quan tỉnh/thành phố, Cục Hải quan nơi thực hiện thủ tục nhập khẩu sẽ tiến hành đầy đủ các quy trình thủ tục điều chỉnh đối với xe ô tô nhập khẩu dạng quà biếu, tặng. Trọng tâm của quy trình này là kiểm tra và tính toán các loại thuế phải nộp theo đúng chính sách thuế hiện hành tại thời điểm làm thủ tục.
Biểu đồ thể hiện các loại thuế phải nộp khi nhập khẩu xe ô tô biếu tặng cho
Theo ông Nguyễn Nhất Kha, mọi trường hợp nhập khẩu ô tô biếu tặng cho đều phải nộp đầy đủ các loại thuế hiện hành. Các khoản thuế bắt buộc bao gồm Thuế Nhập khẩu, Thuế Giá trị gia tăng (VAT) và Thuế Tiêu thụ đặc biệt. Đây là các loại thuế áp dụng chung cho xe ô tô nhập khẩu vào Việt Nam.
Ngoài các loại thuế trên, việc nhập khẩu xe ô tô, xe gắn máy dưới hình thức biếu, tặng còn phát sinh nghĩa vụ nộp thuế Thu nhập. Đối với cá nhân nhận quà biếu, tặng, họ phải nộp Thuế Thu nhập cá nhân trên giá trị của chiếc xe. Đối với doanh nghiệp nhận quà biếu, tặng, giá trị của chiếc xe sẽ được hạch toán vào thu nhập và chịu Thuế Thu nhập doanh nghiệp theo quy định. Điều này làm cho chi phí thực tế khi nhận xe ô tô biếu tặng cho không hề thấp. Quý độc giả có thể tìm hiểu thêm thông tin chi tiết về các dòng xe và quy định liên quan tại toyotaokayama.com.vn.
Việc xe ô tô biếu tặng cho là một hình thức nhập khẩu hợp pháp, nhưng đang chịu sự kiểm soát chặt chẽ từ cơ quan hải quan để ngăn chặn lợi dụng chính sách. Người nhận xe, dù là cá nhân hay doanh nghiệp, đều phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về số lượng, hồ sơ và đặc biệt là phải nộp đầy đủ các khoản thuế theo quy định hiện hành, bao gồm thuế nhập khẩu, VAT, thuế tiêu thụ đặc biệt và thuế thu nhập cá nhân hoặc doanh nghiệp. Việc nắm rõ các thủ tục và nghĩa vụ thuế là rất quan trọng để tránh những rắc rối pháp lý không đáng có.
