Năm 2025 mang đến nhiều quy định mới về xe ô tô tại Việt Nam, trong đó đáng chú ý nhất là những cập nhật quan trọng liên quan đến niên hạn sử dụng phương tiện cơ giới. Theo Nghị định 166/2024 của Chính phủ, phạm vi áp dụng niên hạn sử dụng đã được mở rộng, ảnh hưởng trực tiếp đến nhiều loại xe đang lưu hành, đặc biệt là xe chở hàng và xe chở người. Việc nắm rõ các quy định này là vô cùng cần thiết để đảm bảo tuân thủ pháp luật, duy trì an toàn kỹ thuật cho phương tiện và tránh những rủi ro không đáng có khi tham gia giao thông.
Các loại xe chịu ảnh hưởng và niên hạn sử dụng mới
Nghị định 166/2024 và Thông tư 53/2024 đã mở rộng thêm hai đối tượng xe cơ giới phải tuân thủ quy định về niên hạn sử dụng so với trước đây. Sự thay đổi này nhằm nâng cao tiêu chuẩn an toàn và bảo vệ môi trường đối với nhiều loại phương tiện chuyên dụng. Các loại xe cụ thể chịu ảnh hưởng bởi các quy định mới này được phân loại rõ ràng dựa trên mục đích sử dụng và cấu tạo.
Xe ô tô chở hàng và chuyên dùng
Theo quy định mới, các loại xe ô tô được phân loại là xe chở hàng (hay còn gọi là xe ô tô tải) và xe ô tô chở hàng chuyên dùng sẽ có niên hạn sử dụng là 25 năm. Thời gian này được tính kể từ năm sản xuất của xe. Phạm vi xe chở hàng khá rộng, bao gồm các loại phổ biến như ô tô tải thông thường, ô tô tải tự đổ, các dòng pickup cabin đơn hoặc kép, xe tải VAN, ô tô tải có mui hoặc thùng kín, xe đông lạnh, bảo ôn, và cả những xe dùng cho mục đích tập lái.
Đối với nhóm xe chuyên dùng, Nghị định cũng quy định niên hạn 25 năm. Nhóm này bao gồm các phương tiện có mục đích sử dụng đặc thù như ô tô xi téc dùng để chở chất lỏng, ô tô chuyên chở xe khác, ô tô chở rác hoặc chở bùn phục vụ vệ sinh môi trường đô thị, ô tô chở thủy hải sản sống, xe bán hàng lưu động, ô tô trộn và vận chuyển bê tông trong ngành xây dựng. Đặc biệt, ô tô chở tiền cũng được xếp vào loại xe ô tô tải chuyên dùng và áp dụng niên hạn 25 năm theo quy định này. Việc này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc cập nhật niên hạn cho các phương tiện chuyên biệt, đảm bảo tính an toàn và hiệu quả hoạt động.
Xe ô tô chở người (từ 9 chỗ trở lên)
Đối với các phương tiện dùng để chở người, quy định mới cũng có những điều chỉnh cụ thể. Xe ô tô chở người có số chỗ cho phép chở từ 9 người trở lên (không tính ghế lái) sẽ áp dụng niên hạn sử dụng là 20 năm tính từ năm sản xuất. Loại hình phương tiện này bao gồm nhiều dòng xe quen thuộc trong vận tải hành khách công cộng và dịch vụ, chẳng hạn như ô tô khách (xe bus các loại), ô tô khách giường nằm chuyên chạy tuyến đường dài, ô tô khách thành phố (kể cả loại nối toa, 2 tầng, không có nóc), xe BRT và các xe ô tô khách dùng cho mục đích tập lái.
Ngoài ra, các xe chuyên biệt dùng để chở đối tượng đặc thù cũng chịu quy định niên hạn 20 năm này. Điển hình là xe ô tô chuyên chở trẻ em mầm non và xe ô tô chuyên chở học sinh. Quy định này nhấn mạnh việc đảm bảo an toàn cho các nhóm đối tượng dễ bị tổn thương khi di chuyển bằng phương tiện công cộng, đồng thời thúc đẩy việc thay thế các phương tiện cũ, không còn đảm bảo chất lượng.
Xe chở người bốn bánh có gắn động cơ
Một điểm mới đáng chú ý trong Nghị định 166/2024 là việc đưa loại hình xe chở người bốn bánh có gắn động cơ vào danh sách các phương tiện chịu quy định về niên hạn sử dụng. Loại xe này, thường thấy trong các khu du lịch, khu dân cư nội bộ hoặc các mục đích vận chuyển hành khách cự ly ngắn, nay sẽ có niên hạn sử dụng là 15 năm. Thời gian này cũng được tính bắt đầu từ năm sản xuất. Việc bổ sung này cho thấy sự quan tâm của cơ quan quản lý đến việc kiểm soát chất lượng và an toàn của cả những loại phương tiện ít phổ biến hơn, góp phần hoàn thiện bức tranh quản lý quy định mới về xe ô tô nói chung.
Hướng dẫn xác định năm sản xuất theo quy định mới
Việc xác định chính xác năm sản xuất của xe là cơ sở quan trọng để tính toán niên hạn sử dụng theo quy định mới về xe ô tô. Nghị định 166/2024 đã bổ sung và sửa đổi các tiêu chí để việc xác định này trở nên phù hợp hơn với thực tế và đảm bảo tính minh bạch. Năm sản xuất của một chiếc xe cơ giới sẽ được xác định dựa trên một danh sách các tài liệu và thông tin ưu tiên theo thứ tự cụ thể.
Đầu tiên và ưu tiên nhất là thông tin về năm sản xuất được ghi trên Giấy chứng nhận chất lượng an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường xe cơ giới nhập khẩu, áp dụng đối với các loại xe được nhập khẩu từ nước ngoài. Đối với xe được sản xuất hoặc lắp ráp ngay trong nước, thông tin này sẽ được căn cứ vào phiếu kiểm tra chất lượng xuất xưởng do nhà sản xuất cung cấp.
Trong trường hợp không có các giấy tờ trên hoặc thông tin không rõ ràng, tiêu chí tiếp theo để xác định năm sản xuất là dựa vào thông tin mà chính nhà sản xuất đã gắn trực tiếp lên xe (ví dụ: tem, nhãn, hoặc khắc trên khung/máy). Nếu cả hai cách trên đều không khả thi, cơ quan chức năng sẽ tiến hành tra cứu thông tin từ cơ sở dữ liệu của nhà sản xuất hoặc dựa vào các tài liệu khác do nhà sản xuất cung cấp để xác định năm sản xuất cuối cùng. Một điểm cực kỳ quan trọng cần lưu ý là theo Nghị định 166/2024, bất kỳ xe nào không có các tài liệu, hồ sơ hoặc cơ sở để xác định năm sản xuất như đã nêu ở trên đều sẽ được mặc định coi là đã hết niên hạn sử dụng.
Hậu quả khi sử dụng xe hết niên hạn
Quy định mới về xe ô tô liên quan đến niên hạn sử dụng không chỉ là các con số về thời gian, mà còn đi kèm với những chế tài nghiêm khắc nhằm đảm bảo sự thượng tôn pháp luật và an toàn cho cộng đồng. Các loại xe đã hết niên hạn sử dụng theo quy định sẽ không còn được phép tham gia lưu thông trên đường bộ. Lý do là sau một thời gian dài hoạt động, chất lượng an toàn kỹ thuật và khả năng bảo vệ môi trường của những phương tiện này thường không còn được đảm bảo, tiềm ẩn nhiều rủi ro tai nạn và ô nhiễm.
Nếu người lái xe hoặc chủ sở hữu cố tình sử dụng phương tiện đã hết niên hạn tham gia giao thông, họ sẽ phải đối mặt với các biện pháp xử lý theo quy định của pháp luật hiện hành. Cụ thể, theo Nghị định 168/2024 (được đề cập trong nguồn thông tin), hành vi điều khiển xe ô tô đã hết niên hạn sử dụng khi tham gia giao thông sẽ bị áp dụng hình thức tịch thu phương tiện. Đây là một chế tài rất mạnh nhằm loại bỏ triệt để các phương tiện không đủ điều kiện khỏi hệ thống giao thông.
Bên cạnh đó, còn có các mức phạt tiền được áp dụng song song hoặc cho các vi phạm liên quan. Người điều khiển xe ô tô có thể bị phạt tiền từ 4 triệu đồng đến 6 triệu đồng nếu không có giấy chứng nhận hoặc tem kiểm định an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường, hoặc có nhưng đã hết hiệu lực sử dụng từ 1 tháng trở lên. Quy định này cũng áp dụng tương tự cho rơ moóc và sơ mi rơ moóc. Các chế tài này thể hiện sự kiên quyết của nhà nước trong việc quản lý chất lượng phương tiện, bảo vệ an toàn cho người dân và môi trường, đồng thời khuyến khích chủ xe tuân thủ các quy định mới về xe ô tô. Tìm hiểu thêm các thông tin hữu ích về xe cộ và quy định liên quan tại toyotaokayama.com.vn.
Nắm vững các quy định mới về xe ô tô, đặc biệt là về niên hạn sử dụng, là trách nhiệm của mỗi chủ phương tiện và người tham gia giao thông. Việc tuân thủ không chỉ giúp bạn tránh được những mức phạt nặng và nguy cơ bị tịch thu phương tiện, mà quan trọng hơn là góp phần đảm bảo an toàn cho chính bản thân, gia đình và cộng đồng. Hãy chủ động kiểm tra tình trạng xe của mình và cập nhật các thông tin mới nhất để luôn tuân thủ quy định pháp luật.
