Thay dầu xe ô tô là một phần quan trọng trong việc bảo dưỡng định kỳ, giúp động cơ hoạt động trơn tru và kéo dài tuổi thọ. Với hướng dẫn thay dầu xe ô tô chi tiết từng bước này, bạn hoàn toàn có thể tự thực hiện tại nhà, tiết kiệm đáng kể chi phí và thời gian. Bài viết cung cấp kiến thức cơ bản và quy trình an toàn, phù hợp cho những chủ xe muốn chủ động chăm sóc xế yêu, dựa trên kinh nghiệm thực tế từ các chuyên gia.
Lưu ý và chuẩn bị trước khi thay dầu xe ô tô
Trước khi bắt tay vào quy trình thay dầu nhớt cho chiếc ô tô của bạn, việc chuẩn bị kỹ lưỡng và nắm vững các lưu ý an toàn là cực kỳ quan trọng. Điều này không chỉ giúp công việc diễn ra suôn sẻ mà còn đảm bảo an toàn tuyệt đối cho bản thân và chiếc xe. Dù bạn là người mới hay đã có kinh nghiệm, việc xem xét lại các yếu tố dưới đây là điều không thể bỏ qua.
Lưu ý an toàn khi thay dầu
Đảm bảo an toàn luôn là ưu tiên hàng đầu khi thực hiện bất kỳ công việc bảo dưỡng nào trên xe ô tô, đặc biệt là khi làm việc dưới gầm xe hoặc với các chất lỏng như dầu nhớt.
Tìm kiếm một không gian làm việc lý tưởng là bước đầu tiên. Nơi này cần phải bằng phẳng, có nền cứng cáp và đủ thoáng khí để làm việc thoải mái. Điều đặc biệt quan trọng là phải đảm bảo khu vực này tránh xa mọi nguồn lửa hoặc các vật liệu dễ bắt cháy, bởi dầu nhớt là chất dễ bén lửa.
Khi cần nâng gầm xe để thao tác, hãy sử dụng kích nâng một cách chính xác theo hướng dẫn sử dụng xe. Sau khi nâng, bắt buộc phải sử dụng giá đỡ chuyên dụng (hay còn gọi là đội kê) để chống xe một cách vững chắc. Tuyệt đối không chui vào gầm xe khi xe chỉ được giữ bằng kích nâng, vì nguy cơ sập xe là rất cao và cực kỳ nguy hiểm. Luôn kiểm tra kỹ lưỡng độ chắc chắn của giá đỡ trước khi làm việc dưới gầm.
Động cơ sau khi hoạt động sẽ rất nóng, và dầu nhớt bên trong cũng vậy. Để tránh nguy cơ bị bỏng nặng do dầu nóng, hãy đợi cho động cơ nguội hoàn toàn trước khi bắt đầu quy trình thay dầu xe ô tô. Thông thường, khoảng 30-60 phút sau khi tắt máy là đủ để động cơ nguội bớt.
Sử dụng đồ bảo hộ lao động là điều không thể thiếu. Đeo găng tay bảo hộ chuyên dụng để bảo vệ da tay khỏi dầu nhớt cũ chứa nhiều tạp chất và cặn bẩn. Quần áo cũ hoặc áo liền quần cũng giúp bảo vệ cơ thể bạn.
Việc xử lý dầu thải đúng cách thể hiện trách nhiệm với môi trường. Dầu nhớt cũ chứa nhiều hóa chất độc hại. Sau khi xả dầu, hãy thu gom toàn bộ dầu thải vào thùng chứa chuyên dụng có nắp đậy kín. Tuyệt đối không được đổ dầu thải ra môi trường, cống rãnh hay đất đai. Tìm hiểu và mang dầu thải đến các điểm thu gom, gara hoặc trung tâm xử lý chất thải nguy hại chuyên nghiệp để được xử lý theo quy định.
Chuẩn bị dụng cụ cần thiết
Việc chuẩn bị đầy đủ và đúng loại dụng cụ sẽ giúp quá trình thay dầu xe ô tô diễn ra nhanh chóng và hiệu quả, tránh làm gián đoạn công việc khi đang thực hiện.
Đầu tiên và quan trọng nhất là dầu nhớt mới. Hãy đảm bảo rằng bạn đã lựa chọn đúng loại dầu phù hợp với dòng xe và điều kiện vận hành của mình. Tham khảo sổ tay hướng dẫn sử dụng xe hoặc thông tin từ nhà sản xuất là cách tốt nhất để đưa ra lựa chọn chính xác về độ nhớt (SAE), cấp hiệu năng (API), và loại dầu (khoáng, bán tổng hợp, hoặc tổng hợp).
Lọc dầu mới cũng là một bộ phận cần được thay thế cùng lúc với dầu nhớt trong hầu hết các trường hợp. Chọn lọc dầu có kích thước và loại phù hợp với xe của bạn. Sử dụng lọc dầu mới giúp đảm bảo dầu mới được giữ sạch, tối ưu hóa khả năng bôi trơn và bảo vệ động cơ.
Để mở ốc xả dầu và lọc dầu, bạn cần chuẩn bị bộ cờ lê hoặc tuýp. Hãy kiểm tra kích thước của ốc xả dầu trên xe để chuẩn bị đúng loại cờ lê hoặc tuýp có kích thước phù hợp. Một bộ dụng cụ đa năng với nhiều kích cỡ sẽ rất hữu ích.
Khay đựng dầu thải là dụng cụ không thể thiếu để hứng toàn bộ dầu nhớt cũ khi xả. Hãy chọn khay có dung tích lớn hơn lượng dầu động cơ của xe để tránh tình trạng dầu bị tràn ra ngoài, gây bẩn và nguy hiểm.
Phễu châm nhớt giúp việc đổ dầu mới vào khoang động cơ trở nên dễ dàng và sạch sẽ hơn. Phễu có kích thước và hình dạng phù hợp với miệng châm dầu trên xe sẽ giúp hạn chế tối đa việc làm đổ dầu ra ngoài.
Khăn lau sạch là vật dụng cần thiết để lau sạch dầu nhớt rò rỉ hoặc các vết bẩn trong quá trình làm việc. Chuẩn bị nhiều khăn giấy công nghiệp hoặc khăn vải sạch.
Nếu bạn không có hố kỹ thuật, kích nâng xe và giá đỡ là dụng cụ bắt buộc để nâng gầm xe lên cao, tạo không gian đủ để bạn chui vào và thao tác dưới gầm xe một cách an toàn. Như đã lưu ý, luôn sử dụng giá đỡ sau khi dùng kích để đảm bảo an toàn tuyệt đối.
Chọn loại dầu phù hợp cho xe
Việc lựa chọn đúng loại dầu nhớt là yếu tố then chốt ảnh hưởng đến hiệu suất và tuổi thọ của động cơ. Mỗi loại xe được thiết kế để hoạt động tốt nhất với một loại dầu nhất định.
Nguồn thông tin đáng tin cậy nhất để xác định loại dầu phù hợp chính là sổ tay hướng dẫn sử dụng xe do nhà sản xuất cung cấp. Sổ tay sẽ ghi rõ khuyến cáo về độ nhớt (ví dụ: 5W-30, 10W-40), cấp hiệu năng API (ví dụ: API SN, API SP), và tiêu chuẩn kỹ thuật của nhà sản xuất (OEM specifications) mà loại dầu đó cần đáp ứng.
Độ nhớt (SAE) chỉ khả năng chảy của dầu ở các nhiệt độ khác nhau. Cấp hiệu năng API (American Petroleum Institute) cho biết mức độ bảo vệ và hiệu suất của dầu. Các tiêu chuẩn mới hơn thường đáp ứng yêu cầu khắt khe hơn. Ngoài ra, bạn cần biết xe mình sử dụng loại dầu khoáng, bán tổng hợp hay tổng hợp hoàn toàn. Dầu tổng hợp thường mang lại khả năng bảo vệ tốt hơn trong điều kiện vận hành khắc nghiệt và khoảng thời gian thay dầu dài hơn, nhưng chi phí cao hơn.
Để đảm bảo chất lượng, hãy ưu tiên lựa chọn dầu nhớt từ các thương hiệu uy tín và có tên tuổi trên thị trường. Các thương hiệu này thường đầu tư vào nghiên cứu và phát triển, đảm bảo sản phẩm đáp ứng các tiêu chuẩn kỹ thuật cao và mang lại hiệu suất bảo vệ tối ưu cho động cơ.
Kiểm tra mức dầu hiện tại
Trước khi thực hiện hướng dẫn thay dầu xe ô tô, việc kiểm tra mức dầu nhớt hiện tại của động cơ là một bước chuẩn bị không thể bỏ qua. Bước này cung cấp cái nhìn ban đầu về tình trạng dầu nhớt của xe, giúp bạn ước tính lượng dầu cần thiết và nhận diện sớm các vấn đề tiềm ẩn.
Việc kiểm tra mức dầu giúp xác định lượng dầu cũ có trong động cơ, từ đó bạn có thể ước lượng lượng dầu mới cần châm vào. Điều này đặc biệt hữu ích nếu bạn muốn đổ dầu mới với lượng gần bằng lượng dầu cũ đã xả ra, rồi sau đó tinh chỉnh bằng que thăm dầu.
Quan trọng hơn, việc kiểm tra mức dầu còn giúp bạn phát hiện sớm nếu xe bị hao hụt dầu bất thường. Mức dầu giảm nhanh chóng giữa các lần kiểm tra có thể là dấu hiệu của rò rỉ hoặc động cơ đang gặp vấn đề, cần được kiểm tra kỹ lưỡng.
Cách kiểm tra khá đơn giản: đỗ xe ở nơi bằng phẳng, tắt máy và đợi vài phút cho dầu hồi về khoang chứa. Rút que thăm dầu ra, lau sạch bằng khăn, sau đó cắm lại vào hết cỡ và rút ra lần nữa. Quan sát vệt dầu trên que thăm, mức dầu lý tưởng nên nằm giữa hai vạch “Min” (hoặc “Add”) và “Max” (hoặc “Full”). Nếu mức dầu dưới vạch “Min”, động cơ đang thiếu dầu và cần được bổ sung ngay lập tức.
Ảnh minh họa việc lựa chọn loại dầu nhớt phù hợp cho quy trình hướng dẫn thay dầu xe ô tô
Việc lựa chọn đúng loại dầu nhớt phù hợp với xe, cũng như chuẩn bị đầy đủ các dụng cụ cần thiết cho quy trình hướng dẫn thay dầu xe ô tô, đòi hỏi người thực hiện phải có những kiến thức cơ bản về dầu nhớt và cấu tạo của chiếc xe mình. Với những người mới bắt đầu hoặc không có nhiều kinh nghiệm về kỹ thuật ô tô, việc tự thay dầu có thể tiềm ẩn nhiều rủi ro, từ việc chọn sai loại dầu, không đảm bảo an toàn khi nâng hạ xe, đến việc siết ốc không đúng lực gây rò rỉ hoặc hỏng ren. Vì thế, trong trường hợp không chắc chắn, việc đưa xe đến các trung tâm bảo dưỡng uy tín là lựa chọn an toàn và hiệu quả hơn, đảm bảo công việc được thực hiện chính xác và nhanh chóng bởi những kỹ thuật viên có chuyên môn.
Quy trình thay dầu xe ô tô từng bước
Khi đã hoàn tất việc chuẩn bị dụng cụ và nắm vững các lưu ý an toàn, bạn có thể bắt đầu thực hiện quy trình hướng dẫn thay dầu xe ô tô chi tiết sau đây. Tuân thủ từng bước một cách cẩn thận là chìa khóa để đảm bảo công việc được thực hiện đúng kỹ thuật và an toàn.
Bước 1: Tìm vị trí đỗ xe an toàn
Bước đầu tiên trong quy trình hướng dẫn thay dầu xe ô tô là chọn lựa một vị trí đỗ xe lý tưởng. Bạn cần tìm một khu vực bằng phẳng, khô ráo, và có nền cứng để đảm bảo xe không bị trượt hoặc lún trong quá trình thao tác. Nơi đỗ xe cũng nên thoáng đãng, có đủ không gian để bạn di chuyển xung quanh và làm việc dưới gầm xe một cách dễ dàng. Đặc biệt, hãy đảm bảo vị trí này cách xa các nguồn gây cháy như ngọn lửa, vật liệu dễ bắt lửa, hoặc các hóa chất dễ bay hơi, nhằm phòng tránh nguy cơ hỏa hoạn khi làm việc với dầu nhớt. Việc chọn đúng vị trí không chỉ tạo điều kiện làm việc thuận lợi mà còn là yếu tố nền tảng đảm bảo an toàn cho toàn bộ quy trình.
Bước 2: Cố định xe và tắt động cơ
Sau khi đỗ xe ở vị trí an toàn, hãy thực hiện các thao tác để cố định chiếc xe. Đầu tiên, đưa cần số về vị trí P (Park) đối với xe số tự động hoặc về số 1 hoặc số lùi đối với xe số sàn. Tiếp theo, kéo phanh tay thật chặt để khóa bánh xe, ngăn không cho xe di chuyển. Cuối cùng, tắt động cơ. Nếu xe vừa hoạt động, bạn cần đợi khoảng 10 đến 15 phút cho động cơ và dầu nhớt nguội bớt. Việc này cực kỳ quan trọng để tránh bị bỏng do dầu nóng khi xả dầu ở các bước sau. Nguy cơ bị bỏng dầu là rất cao, do đó hãy trang bị đồ bảo hộ cần thiết trước khi bắt đầu.
Bước 3: Chèn bánh xe để tăng cường độ an toàn
Mặc dù đã kéo phanh tay và đưa về số P, việc chèn bánh xe sẽ cung cấp thêm một lớp bảo vệ, đảm bảo chiếc xe được cố định chắc chắn và không thể di chuyển bất ngờ trong suốt quá trình bạn thao tác dưới gầm. Sử dụng các cơ cấu chèn bánh xe chuyên dụng (thường là khối gỗ hoặc cao su có hình dáng đặc biệt) và đặt chúng vào phía trước và phía sau của các bánh xe đối diện với đầu xe được nâng. Nếu bạn nâng đầu xe, hãy chèn chặt các bánh sau. Sử dụng các vật dụng đủ nặng và ổn định để thực hiện bước này một cách hiệu quả.
Bước 4: Kích nâng đầu xe
Để có đủ không gian làm việc dưới gầm xe, bạn cần nâng đầu xe lên cao. Tham khảo sổ tay hướng dẫn sử dụng xe để xác định chính xác vị trí các điểm kích nâng xe được nhà sản xuất khuyến cáo. Sử dụng kích nâng cá sấu hoặc loại kích phù hợp, đặt vào đúng điểm đã xác định và nhẹ nhàng nâng đầu xe lên đến một chiều cao đủ để bạn có thể chui vào gầm xe và thao tác dễ dàng. Luôn nâng từ từ và quan sát cẩn thận.
Bước 5: Sử dụng giá đỡ và kiểm tra độ ổn định
Đây là bước quan trọng nhất để đảm bảo an toàn khi làm việc dưới gầm xe. Sau khi nâng xe bằng kích, hãy đặt giá đỡ (đội kê) vào các điểm chịu lực chắc chắn trên khung xe hoặc gần các điểm kích nâng đã được nhà sản xuất chỉ định. Từ từ hạ kích xuống cho đến khi xe tựa hoàn toàn lên giá đỡ. Hãy chắc chắn rằng cả hai giá đỡ đều được đặt vững vàng trên nền đất bằng phẳng. Để kiểm tra độ ổn định, bạn có thể thử nhấn mạnh xuống mui xe hoặc thân xe vài lần. Nếu xe không bị lắc lư hay có dấu hiệu không chắc chắn, bạn có thể yên tâm làm việc dưới gầm. Nếu cảm thấy xe vẫn chưa ổn định, hãy nâng lại bằng kích, điều chỉnh vị trí giá đỡ và lặp lại bước kiểm tra cho đến khi đảm bảo an toàn tuyệt đối. Đối với những chiếc xe lớn hoặc khi cần nâng toàn bộ xe, bạn nên sử dụng giá đỡ cho cả bốn bánh.
Bước 6: Đặt khay đựng dầu thải dưới nút xả dầu
Sau khi đã đảm bảo chiếc xe được nâng và cố định an toàn, hãy chuẩn bị cho việc xả dầu cũ. Xác định vị trí nút xả dầu dưới đáy khoang dầu động cơ. Đặt khay đựng dầu thải trực tiếp bên dưới nút xả này. Căn chỉnh vị trí khay sao cho toàn bộ lượng dầu cũ khi chảy ra sẽ rơi gọn vào khay, tránh làm vương vãi ra nền đất. Quan trọng là hãy sử dụng khay có dung tích đủ lớn, tốt nhất là lớn hơn dung tích dầu động cơ của xe theo khuyến cáo của nhà sản xuất, để đề phòng trường hợp dầu tràn ra ngoài khi xả hết.
Bước 7: Tháo nắp châm dầu trên động cơ
Mở nắp khoang động cơ (nắp ca-pô). Xác định vị trí nắp châm dầu, thường nằm ở phía trên động cơ và có ký hiệu hình chiếc bình dầu hoặc chữ “OIL”. Vặn nắp châm dầu ngược chiều kim đồng hồ để tháo ra. Việc tháo nắp này sẽ giúp tạo luồng không khí, làm cho quá trình xả dầu cũ từ dưới đáy khoang dầu diễn ra nhanh hơn và hiệu quả hơn, do không còn áp lực âm bên trong khoang dầu.
Bước 8: Xác định đúng nút xả dầu
Trước khi tháo bất kỳ con ốc nào dưới gầm xe, hãy chắc chắn rằng bạn đã xác định đúng nút xả dầu của động cơ. Trên xe ô tô có nhiều loại dầu khác nhau (dầu động cơ, dầu hộp số, dầu cầu…). Việc tháo nhầm nút xả của hộp số thay vì động cơ sẽ gây ra những vấn đề nghiêm trọng. Nút xả dầu động cơ thường nằm ở vị trí thấp nhất của đáy khoang dầu động cơ. Một cách để giúp xác định vị trí động cơ là tìm theo đường ống xả khói, vì hệ thống ống xả luôn được kết nối trực tiếp với động cơ và kéo dài từ phía trước ra phía sau xe. Đáy khoang dầu và nút xả sẽ nằm ngay bên dưới khối động cơ chính. Nếu không chắc chắn, hãy tham khảo kỹ sơ đồ trong sổ tay hướng dẫn sử dụng xe hoặc tìm kiếm thông tin chi tiết về dòng xe của bạn trên các nguồn đáng tin cậy.
Bước 9: Tháo nút xả dầu cẩn thận
Khi đã xác định chính xác nút xả dầu động cơ, sử dụng cờ lê hoặc tuýp có kích thước phù hợp để vặn nút xả ngược chiều kim đồng hồ. Hãy cẩn thận trong những vòng vặn cuối cùng. Khi cảm thấy bu-lông sắp được tháo rời hoàn toàn, hãy nhanh chóng kéo bu-lông ra khỏi lỗ xả để dầu cũ bắt đầu chảy xuống khay hứng. Dầu cũ thường có màu đen và đặc, và có thể chảy ra khá nhanh ban đầu. Giữ tay tránh xa dòng dầu nóng đang chảy để không bị bỏng.
Bước 10: Xả hết dầu cũ và vặn lại nút xả
Đợi cho toàn bộ lượng dầu cũ trong khoang động cơ chảy hết xuống khay. Quá trình này có thể mất vài phút. Khi dòng dầu chảy chậm dần và chỉ còn nhỏ giọt, tức là hầu hết dầu cũ đã được xả ra. Trước khi vặn lại nút xả, hãy kiểm tra tình trạng của nút đậy và vòng đệm (ron đệm). Vòng đệm này giúp tạo độ kín, ngăn dầu rò rỉ. Nếu vòng đệm cũ bị biến dạng, nứt vỡ hoặc cứng lại, bạn nên thay thế bằng một vòng đệm mới. Làm sạch khu vực lỗ xả, nút đậy và vòng đệm cũ (nếu tái sử dụng). Cuối cùng, lắp lại nút xả dầu và vặn chặt theo lực siết tiêu chuẩn của nhà sản xuất (thường được ghi trong sổ tay hoặc tài liệu kỹ thuật, ví dụ 3.8 Nm như bài gốc có đề cập cho một dòng xe cụ thể). Siết quá lỏng có thể gây rò rỉ, siết quá chặt có thể làm hỏng ren ốc hoặc nút xả.
Bước 11: Xác định và chuẩn bị thay lọc dầu
Bộ lọc dầu đóng vai trò quan trọng trong việc loại bỏ cặn bẩn, muội than và các hạt mài mòn khỏi dầu nhớt, giữ cho dầu luôn sạch sẽ để bảo vệ động cơ. Việc thay lọc dầu định kỳ cùng với thay dầu nhớt là rất cần thiết. Vị trí của bộ lọc dầu có thể khác nhau tùy thuộc vào thiết kế động cơ của từng dòng xe.
Thông thường, lọc dầu là một hộp kim loại hình trụ (cylinder) có màu sắc đặc trưng (trắng, xanh, đen), kích thước khoảng 10-15 cm chiều dài và 7-8 cm chiều rộng. Nó thường được bắt vít vào thân động cơ. Tuy nhiên, một số dòng xe đời mới hoặc các hãng xe châu Âu như BMW, Mercedes, Volvo lại sử dụng lọc dầu dạng lõi (cartridge filter), nằm bên trong một khoang chứa riêng. Với loại này, bạn cần mở nắp khoang chứa để tiếp cận và thay thế lõi lọc.
Lời khuyên từ chuyên gia thường là nên thay lọc dầu động cơ mỗi lần thay dầu nhớt để đảm bảo hiệu quả lọc tối ưu. Việc thay lọc sau mỗi 2 lần thay dầu nhớt như một số quan niệm cũ có thể khiến dầu mới nhanh chóng bị nhiễm bẩn bởi cặn bẩn còn sót lại trong lọc cũ, làm giảm khả năng bảo vệ động cơ.
Bước 12: Tháo bộ lọc dầu cũ
Sau khi xác định vị trí và loại lọc dầu, bạn tiến hành tháo lọc cũ. Đối với lọc dầu dạng hộp xoáy tròn thông thường, hãy thử dùng tay vặn ngược chiều kim đồng hồ để tháo ra. Nếu lọc quá chặt hoặc tay bị trơn, bạn cần sử dụng dụng cụ chuyên dụng để tháo lọc dầu (oil filter wrench). Có nhiều loại dụng cụ này trên thị trường với các kiểu dáng khác nhau, hãy chọn loại phù hợp với lọc dầu của xe bạn. Trước khi tháo lọc dầu ra hoàn toàn, hãy đặt khay hứng dầu thải đã dùng ở bước trước bên dưới vị trí lọc. Khi lọc dầu được tháo ra, một lượng dầu còn sót lại bên trong sẽ chảy ra ngoài.
Bước 13: Chuẩn bị lọc dầu mới
Để đảm bảo lọc dầu mới hoạt động hiệu quả ngay lập tức và giúp động cơ nhanh chóng đạt được áp suất dầu cần thiết sau khi thay, bạn nên thực hiện một bước chuẩn bị nhỏ. Đổ một lượng nhỏ dầu nhớt mới vào bên trong cốc lọc dầu mới. Lượng dầu này tùy thuộc vào vị trí lắp lọc trên xe: nếu lọc lắp thẳng đứng, có thể đổ gần đầy; nếu lắp nghiêng, chỉ cần đổ một lượng vừa phải để tránh tràn khi lắp. Ngoài ra, một bước quan trọng là sử dụng ngón tay bôi một lớp mỏng dầu nhớt mới lên bề mặt vòng đệm cao su (gasket) của lọc dầu mới. Lớp dầu này có tác dụng bôi trơn, giúp vòng đệm khớp đúng vị trí và tạo độ kín tốt hơn khi vặn lọc vào, đồng thời ngăn vòng đệm bị kẹt hoặc rách.
Bước 14: Lắp cốc lọc dầu mới
Đưa lọc dầu mới đã được chuẩn bị đến vị trí lắp trên động cơ. Xoáy lọc dầu theo chiều kim đồng hồ bằng tay cho đến khi vòng đệm cao su của lọc chạm vào bề mặt lắp trên động cơ. Từ điểm tiếp xúc này, bạn cần siết chặt thêm một lực nhất định. Lực siết khuyến cáo thường được in trên vỏ hộp của lọc dầu mới (ví dụ: siết thêm 1/4 hoặc 1/2 vòng sau khi vòng đệm chạm). Tránh siết quá chặt vì có thể làm biến dạng vòng đệm, gây rò rỉ hoặc làm hỏng vỏ lọc, khiến việc tháo ra lần sau rất khó khăn. Sử dụng lực siết bằng tay là đủ cho hầu hết các loại lọc dầu dạng hộp; không cần dùng dụng cụ siết lọc.
Bước 15: Châm dầu mới cho động cơ
Sau khi đã xả hết dầu cũ và thay thế lọc dầu mới, công đoạn tiếp theo là châm dầu nhớt mới vào động cơ. Lượng dầu cần châm phải đúng theo khuyến cáo của nhà sản xuất xe, thông tin này được ghi rõ trong sổ tay hướng dẫn sử dụng. Việc châm thừa hoặc thiếu dầu đều không tốt cho động cơ.
Sử dụng phễu đã chuẩn bị ở bước dụng cụ, đặt vào miệng châm dầu trên động cơ. Từ từ đổ lượng dầu nhớt mới vào qua phễu. Hãy chắc chắn rằng bạn đang sử dụng đúng loại dầu nhớt đã chọn, phù hợp với thông số kỹ thuật của xe (độ nhớt, cấp hiệu năng, loại dầu).
Trong quá trình châm dầu, bạn có thể dừng lại vài lần để kiểm tra mức dầu bằng que thăm dầu. Sau khi đổ khoảng 80-90% lượng dầu khuyến cáo, hãy đợi vài phút cho dầu chảy xuống hết khoang chứa, sau đó dùng que thăm dầu kiểm tra theo cách đã nêu ở phần chuẩn bị. Mức dầu lý tưởng nên nằm giữa hai vạch “Min” và “Max”. Châm thêm dầu từ từ cho đến khi đạt mức mong muốn. Một mẹo hữu ích là ghi nhớ lượng dầu cũ đã xả ra (bằng cách đổ vào bình có vạch chia hoặc ước lượng dung tích khay), và châm lượng dầu mới tương đương, sau đó tinh chỉnh bằng que thăm. Ví dụ, nếu xả ra được 3.8 lít, bạn có thể bắt đầu bằng việc châm 3.5 lít và kiểm tra.
Kiểm tra mức dầu động cơ bằng que thăm dầu trong hướng dẫn thay dầu xe ô tô
Bước 16: Đóng nắp châm dầu và kiểm tra tổng thể
Sau khi đã châm đủ lượng dầu nhớt mới theo đúng mức khuyến cáo trên que thăm dầu, hãy đóng chặt nắp châm dầu lại. Trước khi hạ xe xuống, hãy dành chút thời gian quan sát kỹ lưỡng khu vực khoang động cơ và dưới gầm xe. Kiểm tra xem có bất kỳ dụng cụ nào bị bỏ quên không. Nhìn xuống gầm xe để xem có dấu hiệu rò rỉ dầu nào từ nút xả dầu hoặc lọc dầu mới hay không. Sử dụng khăn sạch để lau sạch bất kỳ vết dầu nhớt nào bị vương vãi trong khoang động cơ hoặc trên thân xe. Việc này không chỉ giữ cho khoang máy sạch sẽ mà còn giúp bạn dễ dàng phát hiện rò rỉ (nếu có) sau này. Dầu vương vãi khi động cơ nóng lên có thể bốc khói, gây mùi khó chịu, thậm chí là nguy cơ cháy. Sau khi kiểm tra và vệ sinh, bạn có thể hạ kích nâng và thu dọn giá đỡ, dọn dẹp toàn bộ dụng cụ.
Bước 17: Khởi động và kiểm tra ban đầu
Hạ xe xuống hoàn toàn, bỏ chèn bánh xe và cất gọn các dụng cụ. Vào vị trí lái, khởi động động cơ. Ngay sau khi động cơ nổ máy, đèn báo áp suất dầu trên bảng điều khiển sẽ sáng lên trong giây lát rồi tắt đi. Việc đèn tắt chứng tỏ bơm dầu đã hoạt động và dầu mới đã được lưu thông trong hệ thống. Nếu đèn báo áp suất dầu vẫn sáng sau vài giây, hãy tắt máy ngay lập tức và kiểm tra lại lượng dầu cũng như việc lắp đặt lọc dầu. Giữ xe cố định (về P hoặc số N và kéo phanh tay). Cẩn thận kiểm tra lại dưới gầm xe trong khi động cơ đang nổ máy để chắc chắn không có dầu rò rỉ từ nút xả hoặc lọc dầu. Để động cơ chạy không tải (idle) khoảng một phút để dầu mới hoàn toàn được bơm đến các bộ phận cần bôi trơn và kiểm tra lại áp suất hệ thống.
Sau khi thay dầu, bạn có thể cần cài đặt lại đèn cảnh báo thay dầu trên bảng điều khiển (Service Required light) và thiết lập lại quãng đường/thời gian cho lần thay dầu tiếp theo. Cách thực hiện cài đặt lại này khác nhau tùy theo từng dòng xe, bạn nên tham khảo chi tiết trong sổ tay hướng dẫn sử dụng xe của mình.
Bước 18: Kiểm tra lại mức dầu sau khi động cơ hoạt động
Sau khi động cơ đã chạy vài phút ở Bước 17, tắt máy và đợi thêm khoảng 5-10 phút để dầu nhớt mới có đủ thời gian hồi về khoang chứa dầu ở đáy động cơ. Việc kiểm tra mức dầu khi động cơ đã nguội hoàn toàn và dầu đã ổn định là cách chính xác nhất để xác định lượng dầu thực tế trong hệ thống. Rút que thăm dầu ra, lau sạch, cắm lại hết cỡ, sau đó rút ra và quan sát vệt dầu. Mức dầu lý tưởng vẫn nên nằm giữa vạch “Min” và “Max”. Nếu mức dầu dưới vạch “Min”, bạn cần châm thêm một lượng nhỏ dầu mới. Ngược lại, nếu mức dầu vượt quá vạch “Max”, bạn bắt buộc phải xả bớt lượng dầu thừa ra ngoài, vì dầu quá nhiều có thể gây ra áp lực lớn cho hệ thống bôi trơn và tạo bọt khí trong dầu khi động cơ hoạt động, làm giảm hiệu quả bôi trơn và gây hại cho động cơ.
Bước 19: Xử lý dầu nhớt và lọc dầu cũ
Bước cuối cùng và không kém phần quan trọng là xử lý dầu nhớt và lọc dầu cũ một cách an toàn và có trách nhiệm với môi trường. Dầu thải động cơ là chất thải nguy hại và không được phép đổ bừa bãi. Thu gom toàn bộ dầu thải từ khay hứng vào một thùng chứa kín, có dán nhãn rõ ràng là “Dầu thải động cơ”. Lọc dầu cũ cũng chứa một lượng dầu đáng kể và các cặn bẩn, cần được đặt trong túi nilon kín hoặc thùng chứa riêng.
Tuyệt đối không vứt dầu thải hoặc lọc dầu cũ vào thùng rác thông thường. Tìm kiếm các điểm thu gom dầu thải chuyên dụng hoặc các gara, trung tâm bảo dưỡng xe gần nhà. Nhiều cơ sở này có hệ thống thu gom và xử lý dầu thải theo quy định. Mang chất thải này đến đó để được xử lý một cách hợp pháp và bảo vệ môi trường.
Câu hỏi thường gặp khi tự thay dầu xe ô tô
Trong quá trình tự thay dầu xe ô tô tại nhà, các chủ xe thường có những băn khoăn và câu hỏi nhất định. Dưới đây là tổng hợp một số câu hỏi phổ biến cùng với giải đáp chi tiết, giúp bạn tự tin hơn khi thực hiện công việc bảo dưỡng này.
Hỏi: Có nên thay dầu sớm hơn khuyến cáo của nhà sản xuất?
Đáp: Có thể và trong một số trường hợp, việc thay dầu sớm hơn khuyến cáo là nên làm để bảo vệ động cơ tốt hơn. Khoảng thời gian thay dầu khuyến cáo trong sổ tay hướng dẫn thường dựa trên điều kiện vận hành thông thường. Tuy nhiên, nếu xe của bạn thường xuyên hoạt động trong các điều kiện khắc nghiệt như di chuyển chủ yếu trong đô thị (tắc đường, dừng/chạy liên tục), thường xuyên chở tải nặng, leo dốc nhiều, hoặc hoạt động trong môi trường có nhiều bụi bẩn và ô nhiễm, dầu nhớt sẽ nhanh bị suy giảm chất lượng hơn. Trong những trường hợp này, việc rút ngắn chu kỳ thay dầu có thể giúp đảm bảo động cơ luôn được bôi trơn và làm sạch hiệu quả, kéo dài tuổi thọ.
Hỏi: Dầu nhớt bị cạn có sao không?
Đáp: Dầu nhớt bị cạn là tình trạng cực kỳ nguy hiểm đối với động cơ ô tô. Dầu nhớt đóng vai trò bôi trơn, làm mát, làm sạch và chống gỉ cho các bộ phận kim loại chuyển động bên trong động cơ. Khi mức dầu bị cạn dưới vạch “Min”, hệ thống bôi trơn sẽ không đủ dầu để bơm đến tất cả các chi tiết cần thiết, dẫn đến ma sát giữa các bề mặt kim loại tăng lên đáng kể. Điều này gây ra hiện tượng quá nhiệt, mài mòn nhanh chóng các chi tiết quan trọng như piston, xi-lanh, trục cam, và bạc lót. Hậu quả có thể là động cơ phát ra tiếng ồn lớn bất thường, giảm hiệu suất hoạt động, và trong trường hợp nghiêm trọng nhất, có thể dẫn đến bó máy (động cơ bị kẹt cứng) và hư hỏng động cơ không thể khắc phục, đòi hỏi chi phí sửa chữa hoặc thay thế rất tốn kém. Cần kiểm tra mức dầu định kỳ (ví dụ: hàng tuần hoặc trước mỗi chuyến đi xa) và bổ sung ngay lập tức nếu thấy mức dầu dưới vạch “Min”.
Hỏi: Thay dầu nhớt có cần thay lọc dầu không?
Đáp: Có, rất nên thay lọc dầu cùng lúc với việc thay dầu nhớt mới. Như đã giải thích, lọc dầu có nhiệm vụ loại bỏ cặn bẩn và tạp chất khỏi dầu. Khi dầu cũ được xả ra, lọc dầu cũ đã chứa đầy các chất bẩn tích tụ trong suốt quá trình hoạt động trước đó. Nếu chỉ thay dầu mới mà giữ lại lọc dầu cũ, dầu mới sẽ nhanh chóng bị nhiễm bẩn bởi những gì còn sót lại trong lọc cũ. Điều này làm giảm đáng kể hiệu quả làm sạch và bảo vệ của dầu mới, tương tự như việc thay quần áo sạch nhưng lại đi đôi giày bẩn. Thay lọc dầu mới đảm bảo rằng dầu mới luôn được giữ sạch nhất có thể trong suốt chu kỳ hoạt động tiếp theo, tối ưu hóa khả năng bôi trơn và bảo vệ động cơ. Đây là một bước tiêu chuẩn trong quy trình bảo dưỡng thay dầu xe ô tô hiện đại.
Hỏi: Dầu nhớt thừa sau khi thay có thể tái sử dụng cho lần sau không?
Đáp: Không nên tái sử dụng dầu nhớt thừa còn lại trong can sau khi thay dầu cho xe. Mặc dù lượng dầu đó chưa được sử dụng trong động cơ, nhưng khi can dầu đã được mở ra, dầu có thể bị oxy hóa khi tiếp xúc với không khí và bị nhiễm hơi ẩm hoặc bụi bẩn từ môi trường bên ngoài. Những yếu tố này làm suy giảm chất lượng dầu theo thời gian. Hơn nữa, việc bảo quản không đúng cách có thể khiến dầu bị nhiễm bẩn thêm. Để đảm bảo hiệu suất bôi trơn và bảo vệ động cơ tốt nhất, hãy luôn sử dụng dầu nhớt mới hoàn toàn cho mỗi lần thay dầu. Lượng dầu thừa có thể được cất giữ trong can đậy kín để dùng cho việc bổ sung dầu giữa các kỳ thay (nếu xe bị hao hụt dầu), nhưng không nên dùng để thay toàn bộ dầu cho lần tiếp theo sau một thời gian dài bảo quản.
Hỏi: Các loại dầu nhớt khác nhau có thể trộn lẫn với nhau không?
Đáp: Không khuyến khích việc trộn lẫn các loại dầu nhớt khác nhau, đặc biệt là giữa các loại dầu có gốc khác nhau (khoáng, bán tổng hợp, tổng hợp) hoặc có các thông số kỹ thuật (độ nhớt, cấp hiệu năng) khác nhau. Mặc dù hầu hết các loại dầu động cơ hiện đại có thể tương thích ở một mức độ nhất định, nhưng mỗi loại dầu được pha chế với một gói phụ gia hóa học riêng biệt nhằm mang lại những đặc tính nhất định. Khi trộn lẫn các loại dầu khác nhau, các gói phụ gia này có thể phản ứng với nhau một cách không mong muốn, làm giảm hiệu quả của các phụ gia (ví dụ: phụ gia chống mài mòn, phụ gia tẩy rửa), làm thay đổi độ nhớt của dầu, hoặc thậm chí tạo ra cặn lắng. Điều này có thể ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng bôi trơn và bảo vệ động cơ, làm giảm hiệu suất và tuổi thọ của dầu mới được thay. Luôn sử dụng đúng loại dầu được nhà sản xuất khuyến cáo và tránh trộn lẫn các loại dầu khác nhau.
Hỏi: Dầu nhớt giả có tác hại gì đối với động cơ?
Đáp: Sử dụng dầu nhớt giả hoặc kém chất lượng là một trong những nguyên nhân nghiêm trọng nhất gây hư hỏng động cơ ô tô. Dầu giả thường không đạt các tiêu chuẩn kỹ thuật về độ nhớt, chỉ số độ nhớt, hoặc hàm lượng phụ gia cần thiết để bôi trơn và bảo vệ động cơ hiệu quả. Chúng có thể không tạo đủ màng dầu để ngăn chặn ma sát trực tiếp giữa các bề mặt kim loại chuyển động, dẫn đến mài mòn nhanh chóng các chi tiết quan trọng bên trong động cơ. Ngoài ra, dầu giả có thể không có khả năng làm sạch tốt, khiến cặn bẩn tích tụ, làm tắc nghẽn các đường dẫn dầu nhỏ, hoặc không có khả năng tản nhiệt hiệu quả, gây quá nhiệt cho động cơ. Hậu quả của việc sử dụng dầu giả bao gồm giảm hiệu suất động cơ, tăng tiêu hao nhiên liệu, phát ra tiếng ồn bất thường, và cuối cùng là hỏng hóc các bộ phận đắt tiền hoặc toàn bộ động cơ. Luôn mua dầu nhớt tại các địa điểm uy tín, đại lý chính hãng hoặc các cửa hàng phụ tùng đáng tin cậy để tránh mua phải hàng giả, kém chất lượng.
Hỏi: Tôi có thể làm gì để kéo dài tuổi thọ của dầu nhớt giữa các kỳ thay?
Đáp: Mặc dù việc thay dầu đúng định kỳ là quan trọng nhất, bạn có thể áp dụng một số thói quen và biện pháp để giúp dầu nhớt giữ được chất lượng tốt nhất và kéo dài tuổi thọ hiệu quả trong suốt chu kỳ hoạt động của nó. Lái xe một cách nhẹ nhàng, tránh thốc ga tăng tốc đột ngột hoặc phanh gấp liên tục sẽ giúp giảm áp lực và nhiệt độ hoạt động của động cơ, từ đó làm giảm quá trình oxy hóa và suy giảm chất lượng của dầu. Tuân thủ lịch bảo dưỡng định kỳ tổng thể cho xe là rất quan trọng; việc kiểm tra và bảo dưỡng các hệ thống liên quan khác (như hệ thống làm mát, hệ thống nhiên liệu) sẽ giúp động cơ hoạt động tối ưu, giảm tải cho dầu nhớt. Sử dụng nhiên liệu chất lượng tốt cũng góp phần giảm thiểu sự hình thành cặn bẩn và muội than trong buồng đốt, từ đó giảm lượng tạp chất đi vào dầu nhớt. Cuối cùng, tránh để xe hoạt động liên tục trong điều kiện dừng/chạy kéo dài hoặc chạy quãng đường quá ngắn, vì những điều kiện này khiến dầu không đạt nhiệt độ hoạt động lý tưởng, gây tích tụ hơi ẩm và nhiên liệu chưa đốt hết trong dầu.
Khi nào nên tìm đến chuyên gia thay dầu xe ô tô?
Mặc dù hướng dẫn thay dầu xe ô tô tại nhà có thể giúp bạn tiết kiệm chi phí, nhưng không phải lúc nào việc này cũng là lựa chọn tốt nhất hoặc khả thi. Có những trường hợp việc tìm đến các trung tâm bảo dưỡng chuyên nghiệp là cần thiết và an toàn hơn để đảm bảo xe của bạn được chăm sóc đúng cách.
Nếu bạn là người mới bắt đầu tìm hiểu về bảo dưỡng xe và cảm thấy không chắc chắn về bất kỳ bước nào trong quy trình, hoặc lo ngại về việc thực hiện sai kỹ thuật có thể gây hại cho xe, thì việc nhờ đến các kỹ thuật viên có kinh nghiệm là quyết định sáng suốt. Kiến thức chuyên sâu về các loại xe khác nhau, cùng với kỹ năng thực hành bài bản, giúp họ thực hiện công việc nhanh chóng và chính xác.
Đối với các dòng xe cao cấp, xe đời mới hoặc xe có cấu tạo động cơ phức tạp, vị trí các bộ phận như lọc dầu hoặc nút xả dầu có thể khó tiếp cận hơn so với xe phổ thông. Các dòng xe này cũng có thể yêu cầu loại dầu nhớt đặc biệt hoặc quy trình cài đặt lại hệ thống phức tạp sau khi thay dầu. Trung tâm dịch vụ chuyên nghiệp có đầy đủ thiết bị chuyên dụng và cơ sở dữ liệu kỹ thuật cho nhiều loại xe, đảm bảo việc thay dầu được thực hiện đúng theo tiêu chuẩn của nhà sản xuất.
Quan trọng nhất là yếu tố an toàn. Việc nâng hạ xe không đúng cách có thể gây tai nạn nghiêm trọng. Nếu bạn không có không gian làm việc bằng phẳng, dụng cụ nâng hạ và giá đỡ đạt tiêu chuẩn, hoặc không tự tin vào khả năng đảm bảo an toàn của mình khi làm việc dưới gầm xe, tuyệt đối không nên mạo hiểm tự thực hiện. Các trung tâm bảo dưỡng được trang bị hố kỹ thuật hoặc cầu nâng chuyên nghiệp, đảm bảo môi trường làm việc an toàn tuyệt đối.
Liên hệ ATOM để được tư vấn và hỗ trợ thay dầu xe ô tô chuyên nghiệp
Quá trình hướng dẫn thay dầu xe ô tô tại nhà với 19 bước chi tiết đã cung cấp cho bạn cái nhìn toàn diện về cách thực hiện công việc bảo dưỡng quan trọng này. Việc tự tay chăm sóc chiếc xe có thể mang lại sự hài lòng và tiết kiệm chi phí đáng kể. Tuy nhiên, như đã đề cập, độ phức tạp của mỗi dòng xe là khác nhau, và đôi khi, sự thiếu kinh nghiệm hoặc không đủ dụng cụ chuyên dụng có thể tiềm ẩn rủi ro. Để đảm bảo chiếc xe yêu quý của bạn luôn được vận hành trong trạng thái tốt nhất và an toàn tuyệt đối, việc tìm đến sự hỗ trợ từ các chuyên gia là điều nên cân nhắc, đặc biệt với các dòng xe đòi hỏi kỹ thuật cao.
Nếu bạn cảm thấy tự tin và có đủ điều kiện, hãy áp dụng quy trình chi tiết được trình bày ở trên. Nhưng nếu bạn ưu tiên sự an toàn, chất lượng công việc và sự an tâm tuyệt đối, đừng ngần ngại tìm đến các trung tâm dịch vụ ô tô uy tín. Ví dụ, bạn có thể xem xét đặt lịch hẹn thay dầu tại ATOM, một trung tâm được biết đến với dịch vụ chuyên nghiệp, đội ngũ kỹ thuật viên giàu kinh nghiệm và chỉ sử dụng dầu nhớt chính hãng. Việc này đảm bảo rằng chiếc xe của bạn nhận được sự chăm sóc tốt nhất, giúp động cơ hoạt động bền bỉ và hiệu quả trên mọi hành trình. Mọi thắc mắc về chăm sóc, bảo dưỡng hay thay dầu ô tô, bạn luôn có thể tìm kiếm thông tin và dịch vụ đáng tin cậy tại toyotaokayama.com.vn hoặc liên hệ trực tiếp với các chuyên gia.
