Bắt buộc trang bị các dụng cụ thoát hiểm trên xe ô tô là một quy định quan trọng nhằm đảm bảo an toàn cho mọi hành khách và người lái trong những tình huống khẩn cấp không mong muốn. Tuy nhiên, thực trạng hiện nay cho thấy nhiều phương tiện vẫn còn lơ là, chưa thực sự chú trọng đến sự hiện diện và công năng của những thiết bị thiết yếu này. Bài viết này từ toyotaokayama.com.vn sẽ cung cấp cái nhìn toàn diện về tầm quan trọng, các loại dụng cụ cần thiết, và những quy định liên quan để bạn luôn sẵn sàng trước mọi sự cố.
Tầm quan trọng của dụng cụ thoát hiểm trên xe ô tô
Trong bối cảnh tai nạn giao thông diễn biến phức tạp, việc trang bị đầy đủ và đúng cách các dụng cụ thoát hiểm trên xe ô tô trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Chúng không chỉ là các thiết bị đơn thuần mà còn là chìa khóa sinh tử giúp cứu mạng người trong những khoảnh khắc nguy hiểm nhất. Khi xe gặp sự cố như cháy nổ, lật xe, hoặc chìm xuống nước, thời gian là vàng bạc và những dụng cụ này sẽ giúp hành khách thoát ra nhanh chóng, hạn chế tối đa thương vong.
Thiếu sót hoặc trang bị sai cách các thiết bị thoát hiểm xe ô tô có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng. Nhiều trường hợp đáng tiếc đã xảy ra khi hành khách và lái xe không thể thoát ra kịp thời do thiếu búa phá kính, bình chữa cháy không hoạt động, hoặc các dụng cụ khác bị khóa chặt, khó tiếp cận. Một chiếc bình chữa cháy nhỏ hoặc một chiếc búa phá kính đúng vị trí có thể tạo nên sự khác biệt giữa sống và chết.
Thực trạng trang bị dụng cụ thoát hiểm tại Việt Nam
Mặc dù đã có các quy định rõ ràng, việc chấp hành trang bị dụng cụ thoát hiểm trên xe ô tô tại Việt Nam vẫn còn nhiều bất cập. Rất nhiều phương tiện, đặc biệt là xe vận tải khách và xe buýt, thường xuyên bỏ qua hoặc chỉ trang bị để đối phó với cơ quan chức năng. Điều này tiềm ẩn rủi ro khôn lường cho hàng triệu hành khách di chuyển mỗi ngày.
Bình chữa cháy: Sự thiếu hụt về tiêu chuẩn
Số lượng xe ô tô có trang bị bình chữa cháy là có, nhưng đáng lo ngại là dung tích của các bình này thường không đạt tiêu chuẩn hoặc đã hết hạn sử dụng. Một bình chữa cháy không đủ dung tích hoặc không hoạt động sẽ trở nên vô dụng khi hỏa hoạn xảy ra, gây nguy hiểm trực tiếp cho người trong xe. Kiểm tra cho thấy nhiều xe chỉ có một bình nhỏ để qua mắt kiểm tra, không đảm bảo khả năng dập tắt đám cháy nếu có.
Búa phá kính thoát hiểm: Vô dụng khi cần
Đa số các xe khách chỉ trang bị duy nhất một chiếc búa phá kính thoát hiểm, thậm chí trên xe con đôi khi cũng không có. Vấn đề nghiêm trọng hơn là chiếc búa này thường bị bắt vít chặt vào xe, đặt ở vị trí khuất tầm nhìn, khó tìm kiếm và không thể lấy ra nhanh chóng khi cần thiết. Khi sự cố khẩn cấp xảy ra, việc không kịp trở tay do búa phá kính thoát hiểm không sẵn sàng đã trở thành một nỗi ám ảnh. Theo thống kê, có tới 7-8 trên 10 xe bị kiểm tra vi phạm quy định này.
Vị trí búa phá kính thoát hiểm khẩn cấp trên xe ô tô
Quy định pháp luật về dụng cụ thoát hiểm trên xe ô tô
Nhận thức được tầm quan trọng của an toàn, Bộ Giao thông Vận tải và Bộ Công an đã ban hành nhiều quy định pháp luật liên quan đến việc trang bị dụng cụ thoát hiểm trên xe ô tô. Những quy định này là cơ sở pháp lý để đảm bảo rằng mọi phương tiện giao thông đều phải đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn tối thiểu, bảo vệ tính mạng cho người ngồi trên xe.
Quy chuẩn kỹ thuật Quốc gia và Bộ Giao thông Vận tải
Theo “Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường đối với xe ô tô” của Bộ GTVT, các loại xe vận tải khách từ 16 đến 90 chỗ ngồi phải lắp đặt từ 4 đến 9 búa phá kính thoát hiểm. Điều quan trọng là vị trí đặt búa phải ở nơi khách dễ dàng nhìn thấy và dễ dàng lấy ra sử dụng. Quy định này nhằm đảm bảo rằng trong trường hợp khẩn cấp, hành khách có thể tự giải thoát hoặc hỗ trợ người khác.
Thông tư Bộ Công an: Danh mục thiết bị an toàn
Thông tư 57/2015/TT-BCA của Bộ Công an hướng dẫn chi tiết về trang bị phương tiện phòng cháy chữa cháy đối với phương tiện giao thông cơ giới đường bộ. Theo đó, tất cả các xe ô tô từ 4 chỗ trở lên đều phải trang bị bình chữa cháy. Đặc biệt, đối với xe chở khách, danh mục trang bị còn mở rộng hơn, bao gồm: bình chữa cháy lớn, kìm cộng lực, xà beng, đèn pin, găng tay chữa cháy và khẩu trang lọc độc. Mục tiêu là cung cấp đầy đủ công cụ để ứng phó với nhiều tình huống khác nhau, từ hỏa hoạn đến tai nạn nghiêm trọng.
Ông Nguyễn Trọng Thái, Chánh văn phòng Uỷ ban An toàn giao thông Quốc gia, nhấn mạnh rằng các thiết bị bảo vệ phòng cháy, chữa cháy và dụng cụ trợ giúp thoát hiểm trên xe ô tô khi có sự cố đã được quy định rõ ràng trong các văn bản về hoạt động GTVT. Mục đích là để lái xe, phụ xe hoặc hành khách đều có thể sử dụng nhanh chóng, kịp thời, từ đó hạn chế tối đa hậu quả.
Thách thức và giải pháp tăng cường an toàn
Mặc dù có quy định chặt chẽ, việc thực thi và ý thức chấp hành vẫn còn là một thách thức lớn. Các nguyên nhân chủ yếu đến từ vấn nạn mất cắp thiết bị và mức xử phạt chưa đủ sức răn đe.
Vấn nạn mất cắp và ý thức người dùng
Anh Cao Nam Cường, một lái xe khách 24 chỗ tại Bến xe Gia Lâm (Hà Nội), chia sẻ thực tế đau lòng: sau nhiều lần lắp đúng vị trí từ 4-5 chiếc búa phá kính hai bên thành xe theo quy định, tất cả đều bị hành khách cố tình lấy cắp. Điều này khiến nhiều nhà xe nản lòng và không tiếp tục trang bị, vô tình đẩy hành khách vào tình huống nguy hiểm. Ông Nguyễn Trọng Thái gợi ý rằng, thay vì từ bỏ, lái xe và phụ xe nên hướng dẫn sử dụng và nêu rõ tác dụng của các dụng cụ thoát hiểm như khi đi máy bay. Việc dán chú thích “Không được phép lấy” dưới vị trí thiết bị cũng có thể giúp nâng cao ý thức tự giác của hành khách.
Mức phạt chưa đủ sức răn đe
Theo Nghị định 46/2016/NĐ-CP của Chính phủ, hành vi không trang bị dụng cụ thoát hiểm trên xe ô tô chỉ bị xử phạt từ 300.000 đến 400.000 đồng mỗi lần. Mức phạt này được đánh giá là quá thấp, không đủ sức răn đe, khiến nhiều chủ xe và lái xe chấp nhận đóng phạt thay vì tuân thủ nghiêm túc. Đây là một lỗ hổng cần được xem xét lại để tăng tính hiệu quả của pháp luật.
Nâng cao ý thức cộng đồng và trách nhiệm chủ xe
Để thay đổi thực trạng này, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý Nhà nước và lực lượng chức năng. Việc tăng cường tuần tra, kiểm soát và xử lý nghiêm minh các trường hợp vi phạm là cần thiết. Đồng thời, cần đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục để nâng cao ý thức về an toàn giao thông và trách nhiệm của chủ xe, lái xe, cũng như nhận thức của hành khách về tầm quan trọng của các thiết bị thoát hiểm này.
Kiến thức và kỹ năng thoát hiểm cá nhân
Ngoài các quy định và việc trang bị từ phía chủ xe, bản thân mỗi người ngồi trên xe cũng cần tự trang bị cho mình những kỹ năng và kiến thức sống cần thiết. Việc biết cách sử dụng các dụng cụ thoát hiểm như búa phá kính, bình chữa cháy, hay các kỹ năng cơ bản khi xe gặp sự cố (ví dụ: tư thế an toàn khi va chạm, cách thoát ra khỏi cửa sổ/cửa chính) có thể cứu được chính mình và những người xung quanh. Một người có kiến thức và kỹ năng có thể trở thành người hùng trong tình huống khẩn cấp, giúp lan tỏa sự an toàn cho cộng đồng.
Việc trang bị đầy đủ và đúng cách các dụng cụ thoát hiểm trên xe ô tô không chỉ là tuân thủ pháp luật mà còn là một khoản đầu tư vô giá cho sự an toàn của chính bạn và những người thân yêu. Hãy chủ động tìm hiểu, kiểm tra định kỳ các thiết bị trên xe, và nâng cao ý thức về an toàn giao thông để biến mỗi chuyến đi thành hành trình an toàn, tự tin hơn.
