Việc làm quen và hiểu rõ các nút chức năng trên xe ô tô là bước khởi đầu quan trọng cho bất kỳ ai cầm lái, đặc biệt là những tài xế mới. Với sự phát triển không ngừng của công nghệ ô tô, số lượng và sự phức tạp của các nút điều khiển ngày càng tăng lên, có thể khiến người mới cảm thấy bối rối. Bài viết này từ toyotaokayama.com.vn sẽ giúp bạn phân biệt và nắm vững chức năng cơ bản của những nút bấm, cần gạt phổ biến nhất trên xe hơi, từ đó tự tin và an toàn hơn khi tham gia giao thông.
Phân loại cơ bản các nút chức năng trên xe ô tô
Mặc dù mỗi dòng xe và nhà sản xuất có thể có sự khác biệt về bố cục và thiết kế, phần lớn các nút chức năng trên xe ô tô đều thuộc về các hệ thống cơ bản sau: khởi động, điều khiển di chuyển và các tiện ích nội thất. Việc phân loại giúp người dùng dễ dàng tiếp cận và ghi nhớ vị trí cũng như công dụng của từng nhóm nút.
Hệ thống khởi động xe hiện đại
Trong quá khứ, việc khởi động xe thường đi kèm với việc sử dụng chìa khóa vật lý, tích hợp chức năng mở cửa và bật tắt động cơ. Tuy nhiên, với sự tiến bộ của công nghệ, hệ thống khởi động đã chuyển sang dạng nút bấm hiện đại và tiện lợi hơn. Hầu hết các xe đời mới đều trang bị nút “Start/Stop Engine”. Quy trình phổ biến để khởi động xe bằng nút bấm là đạp chân phanh (hoặc chân côn đối với xe số sàn) và nhấn nút này. Điều này sẽ kích hoạt động cơ, sẵn sàng cho hành trình. Ngược lại, chỉ nhấn nút mà không đạp phanh/côn thường chỉ bật hệ thống điện của xe (chế độ ACC hoặc ON) để sử dụng các tiện ích như radio, điều hòa mà không nổ máy. Hệ thống này không chỉ mang lại sự tiện nghi mà còn thường đi kèm với các tính năng an ninh như mã hóa chống trộm.
.jpg “Nút khởi động hỗ trợ tài xế khởi động xe nhanh chóng”)
Các nút điều khiển ở khu vực lái xe
Khu vực điều khiển là trung tâm vận hành của chiếc xe, nơi tập trung các trang bị quyết định đến khả năng di chuyển và tương tác trực tiếp với xe. Đây bao gồm vô lăng, cần số, bàn đạp ga và phanh, cùng với phanh tay. Hiểu rõ các nút điều khiển trong xe ô tô tại vị trí này là cực kỳ quan trọng.
Nút chức năng trên vô lăng
Vô lăng không chỉ là nơi để điều hướng xe mà còn tích hợp rất nhiều nút điều khiển tiện ích ngay trong tầm tay người lái. Các chức năng phổ biến bao gồm điều chỉnh hệ thống chiếu sáng (đèn pha, cốt, xi-nhan), còi, cần gạt nước kính chắn gió, điều khiển hệ thống giải trí (tăng giảm âm lượng, chuyển bài), kiểm soát hành trình (cruise control), và thậm chí là điều khiển giọng nói hoặc đàm thoại rảnh tay.
Việc sử dụng các nút này trên vô lăng thường thông qua các cần gạt và nút bấm. Cần gạt bên trái thường điều khiển đèn và xi-nhan: gạt lên/xuống cho xi-nhan trái/phải, đẩy về phía trước để bật đèn chiếu xa (pha), kéo về phía mình để nháy đèn pha (xin đường). Còi xe thường được đặt ở vị trí trung tâm vô lăng, là nút bấm lớn dễ dàng thao tác trong trường hợp cần cảnh báo khẩn cấp. Tuy nhiên, việc sử dụng còi cần văn minh và chỉ khi thực sự cần thiết để tránh gây ô nhiễm tiếng ồn.
.jpg “Các nút điều khiển trong xe ô tô ở vô lăng quan trọng”)
Cần gạt bên phải vô lăng thường điều khiển hệ thống gạt nước kính chắn gió. Vị trí “MIST” (hoặc tương tự) cho phép gạt nước hoạt động một lần khi nhả cần. Vị trí “INT” (Intermittent) là chế độ gạt gián đoạn với các mức điều chỉnh tốc độ khác nhau thông qua vòng xoay nhỏ trên cần. Các vị trí “LO” và “HI” tương ứng với tốc độ gạt nước chậm và nhanh liên tục.
Phanh tay và cách sử dụng
Phanh tay là hệ thống an toàn quan trọng dùng để giữ xe đứng yên khi dừng hoặc đỗ, đặc biệt trên địa hình dốc. Có hai loại phổ biến là phanh tay cơ và phanh tay điện tử. Phanh tay cơ thường là một cần gạt đặt giữa hai ghế trước, được kéo lên để kích hoạt và nhấn nút trên đầu cần rồi hạ xuống để nhả. Phanh tay điện tử thường là một nút bấm nhỏ, chỉ cần nhấn hoặc kéo lên để kích hoạt/nhả phanh. Một số xe còn trang bị tính năng Auto Hold, tự động giữ phanh khi xe dừng và nhả khi người lái đạp ga. Việc làm quen với loại phanh tay trên xe của bạn và cách sử dụng đúng là điều cần thiết.
Lẫy chuyển số và lợi ích
Lẫy chuyển số là các nút hoặc cần nhỏ đặt ngay sau vô lăng, cho phép người lái chủ động tăng hoặc giảm cấp số mà không cần dùng cần số truyền thống. Tính năng này ban đầu phổ biến trên xe thể thao, nhưng nay đã xuất hiện trên nhiều dòng xe phổ thông, đặc biệt là xe số tự động. Sử dụng lẫy chuyển số mang lại cảm giác lái chủ động và thể thao hơn.
Việc sử dụng lẫy chuyển số giúp người lái dễ dàng lựa chọn cấp số phù hợp với điều kiện vận hành, ví dụ như về số thấp khi đổ đèo để tận dụng lực phanh động cơ, hoặc tăng số nhanh khi cần tăng tốc. Điều này không chỉ hỗ trợ kiểm soát tốc độ mà còn có thể giúp tối ưu hóa mức tiêu thụ nhiên liệu và giảm áp lực lên hệ thống phanh trong các tình huống cụ thể.
Cần số: Sự khác biệt giữa số sàn và số tự động
Cần số là bộ phận dùng để lựa chọn chế độ vận hành của hộp số. Cấu tạo và cách sử dụng cần số khác nhau giữa xe số sàn và xe số tự động.
Trên xe số sàn, cần số kết hợp với bàn đạp côn để người lái chọn các cấp số tiến (1, 2, 3, 4, 5…), số lùi (R) và số “mo” hay trung gian (N). Việc chuyển số đòi hỏi sự phối hợp nhịp nhàng giữa tay, chân và cảm giác về tốc độ, vòng tua động cơ.
Trên xe số tự động, cần số đơn giản hơn với các vị trí phổ biến như P (Park – đỗ xe), R (Reverse – lùi), N (Neutral – trung gian), D (Drive – chạy tiến). Một số xe có thêm các vị trí như L (Low – số thấp) hoặc S (Sport – chế độ thể thao) để tăng cường khả năng kiểm soát. Việc chuyển đổi giữa các vị trí này thường dễ dàng hơn, nhưng người lái vẫn cần hiểu rõ chức năng của từng vị trí để thao tác đúng, đặc biệt là khi đỗ xe hoặc lùi.
.jpg “Cần số cũng là một trong những nút chức năng quan trọng trên xe ô tô”)
Việc làm quen với cần số đòi hỏi thời gian thực hành, đặc biệt khi chuyển đổi từ xe số sàn sang số tự động hoặc ngược lại. Nắm vững chức năng từng vị trí số giúp đảm bảo an toàn và tối ưu hiệu suất vận hành.
Các nút điều khiển tiện ích trong xe
Ngoài các hệ thống liên quan đến vận hành cơ bản, xe ô tô hiện đại còn được trang bị hàng loạt các nút chức năng trên xe ô tô để điều khiển các tiện ích nội thất, nâng cao sự thoải mái và tiện nghi cho người ngồi trong xe.
Hệ thống giải trí và các nút tương tác
Hệ thống giải trí trên xe ngày càng đa dạng, bao gồm radio, nghe nhạc từ nhiều nguồn (USB, Bluetooth, CD), kết nối điện thoại thông minh (Apple CarPlay, Android Auto), và hệ thống định vị GPS. Các nút điều khiển cho hệ thống này thường tập trung trên bảng điều khiển trung tâm, có thể là dạng nút bấm vật lý truyền thống hoặc tích hợp trên màn hình cảm ứng. Các chức năng cơ bản bao gồm bật/tắt, điều chỉnh âm lượng, chuyển kênh/bài hát, chọn nguồn phát (MODE), và truy cập các menu cài đặt.
Hệ thống điều hòa không khí
Hệ thống điều hòa là một tiện ích không thể thiếu trên xe hơi, giúp điều chỉnh nhiệt độ, độ ẩm và lọc không khí trong cabin. Các nút điều khiển điều hòa thường được bố trí khoa học trên bảng táp-lô, bao gồm các nút hoặc núm xoay để điều chỉnh nhiệt độ (TEMP), tốc độ quạt gió (FAN SPEED), hướng gió, bật/tắt hệ thống (ON/OFF hoặc AC), và chọn chế độ lấy gió (trong hoặc ngoài). Một số hệ thống điều hòa tự động (AUTO) còn có khả năng duy trì nhiệt độ mong muốn một cách liên tục.
.jpg “Điều khiển điều hòa nhanh chóng nhờ nút chức năng được thiết kế đơn giản”)
Điều chỉnh gương, cửa và ghế ngồi
Các nút điều khiển gương chiếu hậu, cửa sổ và ghế ngồi thường được đặt ở những vị trí tiện lợi nhất cho người lái. Nút điều chỉnh gương chiếu hậu hai bên thường nằm trên táp-lô hoặc bệ tỳ tay cửa ghế lái, cho phép chọn gương cần chỉnh (L – trái, R – phải) và sử dụng các phím mũi tên để điều chỉnh góc nhìn. Một số xe còn có nút gập gương tự động.
Các nút nâng hạ cửa sổ (kính) cho tất cả các cửa thường được đặt trên bệ tỳ tay của từng cửa, riêng cửa ghế lái có thể điều khiển tất cả các cửa. Tại vị trí ghế lái cũng thường có nút khóa/mở khóa trung tâm cho tất cả các cửa và nút khóa cửa sổ phía sau (khóa trẻ em).
Đối với ghế ngồi, các nút chức năng trên xe ô tô có thể là dạng cần gạt cơ khí hoặc nút bấm điện tử, cho phép điều chỉnh vị trí ghế (tiến/lùi, nâng/hạ chiều cao), độ ngả lưng ghế. Các dòng xe cao cấp hơn có thể có thêm chức năng điều chỉnh đệm lưng, sưởi/làm mát ghế hoặc nhớ vị trí ghế.
Một số nút chức năng quan trọng khác cần biết
Bên cạnh các nhóm nút cơ bản, trên xe ô tô còn có nhiều nút chức năng khác đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao an toàn và tiện ích cho người lái.
Nút đàm thoại rảnh tay – An toàn khi lái xe
Để đảm bảo an toàn khi lái xe, việc sử dụng điện thoại di động trực tiếp là rất nguy hiểm và bị cấm ở nhiều nơi. Nút đàm thoại rảnh tay, thường được ký hiệu bằng hình điện thoại hoặc hình mặt người, được tích hợp trên vô lăng hoặc bảng điều khiển giúp người lái nhận cuộc gọi, quay số hoặc kết thúc cuộc gọi mà không cần rời tay khỏi vô lăng hay nhìn vào điện thoại. Hệ thống này thường kết nối với điện thoại qua Bluetooth.
Hình ảnh nút đàm thoại rảnh tay trên vô lăng xe ô tô
Các lẫy mở nắp bình xăng, capo và cốp xe
Các bộ phận như nắp bình nhiên liệu, nắp capo động cơ và cốp sau thường được mở bằng các lẫy hoặc nút bấm từ bên trong xe vì lý do an ninh. Vị trí phổ biến nhất là ở gần khu vực chân trái của người lái. Chỉ cần kéo lẫy tương ứng là nắp/cốp sẽ bật lên một phần và người dùng có thể mở hoàn toàn từ bên ngoài. Một số xe có cốp sau mở điện với nút bấm đặt trên cửa cốp hoặc trên chìa khóa thông minh.
Các nút chức năng đặc trưng trên dòng xe cao cấp
Các dòng xe cao cấp thường được trang bị thêm nhiều hệ thống hỗ trợ người lái tiên tiến, đi kèm với các nút điều khiển phức tạp hơn. Có thể kể đến các nút điều khiển hệ thống phanh ABS (chống bó cứng phanh), EBD (phân bổ lực phanh điện tử), ESP (ổn định điện tử), hệ thống kiểm soát lực kéo (TCS), hệ thống hỗ trợ đổ đèo (HDC), hỗ trợ khởi hành ngang dốc (HAC), hệ thống cảnh báo điểm mù, hỗ trợ giữ làn đường, ga tự động thích ứng (Adaptive Cruise Control), và nhiều hệ thống an toàn chủ động khác. Việc làm quen với các tính năng này đòi hỏi người lái cần đọc kỹ hướng dẫn sử dụng của xe.
Giải mã các ký hiệu thường gặp trên nút điều khiển ô tô
Việc hiểu các ký hiệu trên các nút chức năng trên xe ô tô là chìa khóa để sử dụng xe an toàn và hiệu quả. Các ký hiệu này được thiết kế để trực quan và dễ hiểu, nhưng đôi khi vẫn cần được giải thích rõ ràng. Một số ký hiệu phổ biến bao gồm:
- Hình đèn pha/cốt: Bật đèn chiếu sáng phía trước.
- Hình mũi tên cong: Bật hệ thống điều hòa, mũi tên chỉ vào biểu tượng người thường là lấy gió ngoài, mũi tên xoay vòng là lấy gió trong.
- Hình quạt gió: Điều chỉnh tốc độ quạt gió của hệ thống điều hòa.
- Hình nhiệt kế xanh/đỏ: Điều chỉnh nhiệt độ.
- Hình giọt nước trên kính/có mũi tên cong: Sấy kính (thường là kính sau).
- Hình mặt trời: Bật đèn sương mù.
- Hình vô lăng có mũi tên: Bật hệ thống trợ lực lái (nếu có chế độ điều chỉnh).
- Hình xe trượt (hoặc chữ ESP/DSC/VSC): Hệ thống cân bằng điện tử, thường có nút để tắt/mở (chỉ nên tắt trong điều kiện đặc biệt như lầy lội).
- Hình túi khí: Đèn báo lỗi hệ thống túi khí.
- Hình bình dầu: Đèn báo áp suất dầu động cơ thấp.
- Hình bình ắc quy: Đèn báo lỗi hệ thống sạc hoặc ắc quy yếu.
- Hình động cơ: Đèn báo lỗi động cơ (Check Engine).
- Hình người thắt dây an toàn: Nhắc nhở thắt dây an toàn.
- Hình cửa xe mở: Báo cửa xe chưa đóng chặt.
.jpg “Tổng hợp các ký hiệu nút điều khiển chức năng trên ô tô”)
Việc nắm vững ý nghĩa của các ký hiệu này, cùng với vị trí của các nút chức năng trên xe ô tô, sẽ giúp bạn thao tác nhanh chóng, chính xác và phản ứng kịp thời với các cảnh báo từ xe, đảm bảo an toàn cho bản thân và mọi người xung quanh. Đối với những thông tin chi tiết về các dòng xe mới và tính năng hiện đại, bạn luôn có thể tham khảo tại toyotaokayama.com.vn.
Việc hiểu và sử dụng thành thạo các nút chức năng trên xe ô tô là yếu tố then chốt giúp bạn lái xe an toàn, thoải mái và tận hưởng trọn vẹn trải nghiệm mà chiếc xe mang lại. Dù là xe phổ thông hay xe cao cấp, dành thời gian làm quen với bảng điều khiển là điều không thể bỏ qua. Hy vọng bài viết này đã cung cấp cho bạn những kiến thức hữu ích để tự tin hơn sau tay lái.
