Việc kiểm soát ô nhiễm môi trường, đặc biệt là từ khí thải xe ô tô và xe máy, ngày càng trở nên cấp thiết. Hiện tại, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang xây dựng dự thảo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về lộ trình áp dụng quy chuẩn kỹ thuật quốc gia cho vấn đề này. Bài viết này sẽ cung cấp cái nhìn chi tiết về dự thảo quan trọng này, giúp chủ phương tiện nắm bắt thông tin để chuẩn bị cho những thay đổi sắp tới. Đây là thông tin hữu ích cho mọi người đang sở hữu hoặc có ý định mua xe tại Việt Nam.
Dự thảo quy định và cơ quan kiểm tra khí thải xe ô tô
Theo thông tin từ dự thảo, Bộ Nông nghiệp và Môi trường là đơn vị chủ trì việc xây dựng và lấy ý kiến cho lộ trình áp dụng các quy chuẩn về khí thải xe ô tô, mô tô, xe gắn máy. Đây là bước đi quan trọng nhằm nâng cao chất lượng không khí và bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Song song đó, Bộ Xây dựng được giao trách nhiệm tổ chức kiểm tra và cấp chứng nhận cho các phương tiện ô tô đáp ứng các mức quy chuẩn khí thải đã được quy định.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng lộ trình được đề xuất trong dự thảo hiện chưa phải là phương án cuối cùng. Các cơ quan chuyên môn thuộc Bộ Nông nghiệp và Môi trường cùng với Bộ Xây dựng sẽ tiếp tục thảo luận và họp bàn để đi đến thống nhất về lộ trình áp dụng chính thức trong thời gian tới. Điều này cho thấy sự cân nhắc kỹ lưỡng từ phía cơ quan quản lý để đưa ra quyết định phù hợp nhất với tình hình thực tế.
Biểu đồ minh họa các mức quy định khí thải (Mức 1-5 cho ô tô, Mức 1-4 cho xe máy) dựa trên năm sản xuất và loại động cơ.
Lộ trình áp dụng quy chuẩn khí thải đối với ô tô
Dự thảo đề xuất một lộ trình cụ thể cho việc áp dụng các mức quy chuẩn khí thải xe ô tô, phân loại dựa trên năm sản xuất của phương tiện. Lộ trình này được chia thành hai nhóm chính: áp dụng chung trên toàn quốc và áp dụng sớm hơn cho các thành phố lớn.
Áp dụng chung trên toàn quốc
Đối với xe ô tô sản xuất trước năm 1999, dự thảo quy định áp dụng mức 1 về khí thải. Các xe sản xuất từ năm 1999 trở đi sẽ áp dụng mức 2. Đặc biệt, những chiếc ô tô lắp động cơ cháy cưỡng bức (động cơ xăng) và ô tô lắp động cơ cháy do nén (động cơ diesel) có năm sản xuất từ 2017 sẽ phải áp dụng mức 3 từ ngày 1.1.2026. Đối với các xe đời mới hơn, sản xuất từ năm 2022, sẽ áp dụng mức 4 từ ngày 1.1.2026 và nâng lên mức 5 từ ngày 1.1.2028.
Quy định sớm hơn cho Hà Nội và TP.HCM
Để giải quyết vấn đề ô nhiễm không khí tại hai đô thị lớn nhất cả nước, dự thảo đề xuất lộ trình áp dụng mức tiêu chuẩn khí thải xe ô tô sớm hơn và cao hơn đối với các xe đăng ký biển số tại Hà Nội và TP.HCM. Cụ thể, ô tô sử dụng động cơ xăng hoặc diesel sản xuất từ năm 2017 và đăng ký biển số tại hai thành phố này sẽ phải áp dụng mức 4 từ ngày 1.1.2026. Đối với xe sản xuất từ năm 2022, cả động cơ xăng và diesel, sẽ áp dụng mức 5 từ ngày 1.1.2027, sớm hơn 1 năm so với lộ trình áp dụng chung cho các địa phương khác. Việc nắm rõ lộ trình này giúp chủ xe tại Hà Nội và TP.HCM có kế hoạch phù hợp với phương tiện của mình.
Lộ trình áp dụng quy chuẩn khí thải đối với mô tô, xe máy
Bên cạnh ô tô, xe mô tô và xe gắn máy cũng là nguồn phát thải quan trọng cần được kiểm soát. Dự thảo cũng đưa ra lộ trình cụ thể cho việc áp dụng các mức tiêu chuẩn khí thải cho nhóm phương tiện này. Xe mô tô sản xuất trước năm 2008 và xe gắn máy sản xuất trước năm 2006 sẽ áp dụng mức 1. Xe mô tô sản xuất từ 2008 đến 2016 và xe gắn máy sản xuất từ 2017 đến 30.6.2027 sẽ áp dụng mức 2.
Các xe mô tô sản xuất từ năm 2017 đến ngày 30.6.2026 sẽ áp dụng mức 3. Cuối cùng, xe mô tô sản xuất sau ngày 1.7.2026 và xe gắn máy sản xuất từ ngày 1.7.2027 sẽ phải đáp ứng mức 4. Những quy định này cho thấy sự siết chặt dần các tiêu chuẩn về khí thải đối với xe máy, đặc biệt là các dòng xe mới.
Kiểm định khí thải xe máy: Khi nào và ở đâu?
Việc kiểm định khí thải đối với xe mô tô, xe gắn máy cũng được quy định rõ trong dự thảo với một lộ trình theo từng giai đoạn và khu vực. Xe máy lưu hành tại Hà Nội và TP.HCM sẽ là đối tượng đầu tiên phải thực hiện kiểm định khí thải từ ngày 1.1.2027. Đây là động thái nhằm ưu tiên cải thiện chất lượng không khí tại các đô thị đông dân cư nhất.
Giai đoạn tiếp theo, từ ngày 1.1.2028, việc kiểm định khí thải sẽ được áp dụng cho xe mô tô, xe gắn máy lưu hành tại các thành phố Hải Phòng, Đà Nẵng, Cần Thơ và Huế, với các quy định tương tự như giai đoạn trước đó tại Hà Nội và TP.HCM. Đến giai đoạn từ ngày 1.1.2030, quy định kiểm định khí thải sẽ được mở rộng áp dụng trên phạm vi toàn quốc. Ngoài ra, từ ngày 1.1.2032, xe mô tô, xe gắn máy lưu hành trên địa bàn thành phố Hà Nội và TP.HCM sẽ phải đáp ứng yêu cầu về khí thải mức 2 trở lên, thể hiện sự tăng cường kiểm soát ở những khu vực trọng điểm.
Các mức tiêu chuẩn khí thải được quy định như thế nào?
Dự thảo quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về khí thải xe ô tô, mô tô, xe gắn máy đang được Bộ Nông nghiệp và Môi trường xây dựng quy định giới hạn tối đa cho phép của các thông số gây ô nhiễm trong khí thải. Các thông số chính được kiểm soát bao gồm Carbon Monoxit (CO) và Hydrocarbon (HC). Quy chuẩn này áp dụng cho các phương tiện đang lưu hành, dựa trên các mức được phân cấp từ 1 đến 5 (đối với ô tô) và từ 1 đến 4 (đối với xe máy).
Bên cạnh đó, cần phân biệt các mức tiêu chuẩn khí thải đối với xe nhập khẩu mới, sản xuất, lắp ráp mới và xe nhập khẩu đã qua sử dụng. Theo Quyết định 19/2024/QĐ-TTg, Chính phủ đã quy định lộ trình áp dụng các mức tiêu chuẩn khí thải tương ứng với các mức Euro 1, Euro 2, Euro 3, Euro 4 và Euro 5 theo tiêu chuẩn của Ủy ban Kinh tế châu Âu của Liên Hiệp Quốc (UNECE) và Chỉ thị của Liên minh châu Âu (EC) cho xe mới. Đối với xe nhập khẩu đã qua sử dụng, các mức tiêu chuẩn khí thải (mức 1, mức 2, mức 3, mức 4) được quy định dựa trên giới hạn thành phần gây ô nhiễm trong khí thải theo Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 6438:2018 và sửa đổi 01:2021 TCVN 6438:2018 – Phương tiện giao thông đường bộ – Giới hạn lớn nhất cho phép của khí thải. Sự phân biệt này phản ánh điều kiện kỹ thuật và thực tế sử dụng khác nhau giữa hai nhóm xe.
Việc nắm bắt các quy định mới về khí thải xe ô tô và xe máy là vô cùng cần thiết đối với mọi chủ phương tiện. Mặc dù lộ trình này vẫn đang trong giai đoạn dự thảo, nhưng nó đã phác thảo rõ nét hướng đi của Việt Nam trong việc kiểm soát ô nhiễm từ phương tiện giao thông. Việc tuân thủ các tiêu chuẩn khí thải không chỉ là trách nhiệm với môi trường mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến việc lưu hành phương tiện trong tương lai, đặc biệt là tại các thành phố lớn. Thông tin chi tiết về các loại xe và tiêu chuẩn mới luôn được cập nhật tại toyotaokayama.com.vn, giúp bạn có lựa chọn phù hợp.
